Ռուս-թուրքական սիրախաղը և Պուտինի սիրիական ձախողումը

Քաղաքագետ Գագիկ Համբարյանը Ֆեյսբուքի իր էջում գրում է․

«ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը “Կոմերսանտ”-ին մեկնաբանելով Թուրքիայի ագրեսիան Սիրիայի նկատմամբ հայտարարել է,որ միակ մեղավորն ԱՄՆ-ն է,ով իր միակողմանի գործողություններով կատաղեցրել է Թուրքիային…
Հետաքրքիր է ստացվում…Նույն ՌԴ-ն ժամանակին իր զորքերն էր տեղաբաշխել Աֆրինում,որտեղ հիմա Թուրքիան անցկացնում է այսպես կոչված հակաահաբեկչական “Ձիթենու ճյուղ” օպերացիան,որի իրական նպատակն է Սիրիայի հյուսիս-արևմուտքում գտնվող Աֆրինի քրդաբնակ անկլավը մաքրել քրդերից և այն փոխանցել թրքամետ ահաբեկչական կազմակերպություններին,որոնք ակտիվ գործում են Աֆրինի հարևանությամբ գտնվող Իդլիբի և Հալեպի նահանգներում և որոնք համարվում են ՌԴ-ի կողմից պաշտպանվող Սիրիայի նախագահ Բաշար Ասադի ոխերիմ թշնամիները…Թուրքական զորքերի հարձակումից օրեր առաջ Մոսկվայում տեղի ունեցան ՌԴ-ի և Թուրքիայի բանակների գլխավոր շտաբերի պետերի հանդիպումը,որի ժամանկ էլ Մոսկվան գնաց զիջումների և խոստացավ դուրս բերել իր զորքերն Աֆրինից…Զավեշտալին նրանում էր,որ երկու օր Սիրիայում ՌԴ զինված ուժերի տեղաշարժին վերաբերող տեղեկատվությունը մենք իմանում էինք ոչ թե ռուսաստանյան ԶԼՄ-ներից կամ ՌԴ ՊՆ-ից,այլ Թուրքիայի պաշտպանության նախարարն էր դրանք տրամադրում,իսկ թուրքական ԶԼՄ-ներն էլ տարածում էին այն…Միայն հունվարի 20-ին նոր ՌԴ ՊՆ-ն հանդես եկավ հայտարրաությամբ և հաստատեց այն փաստը,որ Մոսկվան ոչ միայն դրժել է քրդերին տված խոստումները՝զորքեր տեղաբաշխելով Աֆրինում պաշտպանել վերջիններիս անվտանգությունը,այլև գործում է Մոսկվա-Անկարա տանդեմն ընդդեմ Սիրիայի քրդերի…Իսկ Լավրովի մեկնաբանությունն ուղղակի հաստատում է այն փաստը,որ Մոսկվան զոհաբերեց Աֆրինի քրդերին միայն նրա համար,որ վերջիններիս սատարում է նաև Վաշինգտոնը…Պուտինի համար ավելի ձեռնտու է,որ Սիրիայում ամերիկյան վերահսկողության “արեալն” ավելի պակասի հօգուտ Անկարայի,ով վերջին շրջանում անջատվել է Վաշինգտոնից և Սիրիայում վարում է ինքնուրույն քաղաքականություն… Այսինքն ՌԴ-ն Սիրիայում հիմա առաջնորդվում է՝”Իմ թշնամու թշնամին իմ բարեկամն է” կարագոսին համաձայն և պաշտպանում է թուրքերին… Սակայն Մոսկվայի համար այն կարող է ունենալ շատ ծանր հետևանքներ…Անկարան բազմիցս է ռուսներին օգտագործել իր ուզածին հասնելու համար,իսկ հետո էլ դրժել է ռուսների հետ բոլոր համաձայնությունները…Ռուս-թուրքական բազմադարյա հարաբերությունները լի են այդպիսի օրինակներով…
Իմ ակրծիքով ՆԱՏՕ-ի անդամ ԱՄՆ-ի և Թուրքիայի միջև տարաձայնությունների մասշտաբների վերաբերյալ խոսակցությունները չափազանցված են և,ավելի շատ շինծու…Վաշինգտոնը տեսնելով,որ չի կարող զենքի ուժով Սիրիայում հասնել իր ուզածին իր մերձավորարևելյան գլխավոր դաշնակիցներից մեկի՝Թուրքիայի միջոցով դիմել է բազմաքայլ ռազմադիվանագիտական քայլի,որի արդյունքում ավելի կուժեղացնի իր դիրքերը Սիրիայում՝չվիրավորելով Անկարային,որի վերահսկողության տակ գնտվող տարածքները բավական փոքր են և քրդերի հաշվին որոշ տարածքներ զիջելով Անկարային վերջինիս կգոհացնի և հասկացնելով իր գլխավոր հովանավորյալներին՝սիրիաբնակ քրդերին,որոնցից ի օգուտ Անկարայի տարածքներ են անցնելու,որ ավելի զուսպ լինեն իրենց անջատողական քաղաքականության մեջ և զգույշ լինեն հատկապես Թուրքիայի նկատմամբ…Ինքնըստինքյան,Վաշինգտոնն այդ ամենն անելու էր ոչ իր կողմից վերահսկվող՝Եփրատից արևելք ընկած քրդաբնակ տարածքների հաշվին,որոնք հարուստ են նավթի և գազի պաշարներով,այլ քրդաբնակ տարածքների հաշվին,որոնք մասամբ գտնվում են ռուսների վերահսկողության տակ և որևէ ռազմավարական նշանակություն չունեն ԱՄՆ-ի համար,քանի որ դրանք հարուստ չեն նավթի և գազի պաշարներով և նրանց նկատմամբ վերջին շրջանում հավակնություններ է ցուցաբերում նեոօսմանականության և նեոպանթյուրքիստական քաղաքականության ջատագով Թուրքիայի բռնապետ Ռեջեփ Էրդողանը… Արդյունքում,գոհ կմնան և՛Վաշինգտոնը,որը Աֆրինի քրդերին զոհ տալով կմեծացնի իր դաշնակից Անկարայի ազդեցությունը Սիրիայի հյուսիս-արևմուտքում ու ևս մեկ անգամ Ասադին և քրդերին կապացուցի,որ ռուսները հուսալի դաշնակիցներ չեն,և՛ Անկարան,որը կիրականացնի իր պլան-մինիմումը Սիրայայում ու վերասկողություն կսահմանի Սիրիայաի ամբողջ հյուսիս- արևմուտքի նկատմամբ՝մինչև Եփրատի արևմտյան ափը,և՛ Եփրատից արևելք բնակվող և ԱՄՆ հովանավորությունը վայելող քրդերը,որոնք շնորհակալություն կհայտնեն Վաշինգտոնին,որ վերջինս թույլ չտվեց թուրքերին առաջ շարժվել և գրավել նաև նրանց վերահսկողության տակ գտնվող տարածքները…Այս ամենի արդյունքուն կտուժեն Ռուսաստանը և Սիրիան,ովքեր կորցնելով Աֆրինը կկորցնեն նաև ռազմավարական նշանակություն ունեցող այդ քրդաբնակ անկլավը Թուրքիայի սահմանին և հնարավորություն կտան Անկարային ավելի ագրեսիվ գործողությունների դիմել Սիրիայի հյուսիսում,որի գլխավոր նպատակն է Հալեպի նկատմամբ վերահսկողություն սահմանելը…Իսկ Ռուսաստանն էլ այս ամենի արդյունքում ձեռք կբերի ոչ հուսալի գործընկերոջ համբավ…Սկուտեղի վրա Աֆրինի նվիրումը թուրքերին բացասաբար կընդունվի սիրիական թնջուկի մեջ ներգրավված Բաշար Ասադի,Իրանի և նրա հովանավորությունը վայելող զինյալ խմբերի,հատկապես լիբանանյան “Հզբոլլահ”-ի,ինչպես նաև քրդերի կողմից…
Մոսկվան պատմությունից դասեր չի քաղել…Ռուսները մինչև հիմա չհասկացան,որ թուրքերի հետ որևէ համագործակցություն հնարավոր չէ,քանի որ Անկարայի արտաքին քաղաքականությունը ոչ միայն չի համընկնում Ռուսաստանի արտաքին քաղաքական շահերի հետ,այլև շատ դեպքերում և հատկապես կովկասյան,բալկանյան և մերձավորարևելյան ուղղություններում հակամարտության մեջ է մտնում…Բացի այդ,Անկարան ՆԱՏՕ-ի անդամ է և չնայած Վաշինգտոնի հետ ունեցած որոշ տարաձայնություններին հենց ԱՄՆ-ն կանգնեց Էրդողանի կողքին,երբ 2015 թ-ի նոյեմբերին թուրերը Սիրիայի օդային տարածքում խոցեցին ռուսաստանյան ռազմական ինքնաթիռը և Մոսկվան փորձեց թուրքերի հետ խոսել “բարձր տոնով”…Մի բան,որը չի անում Մոսկվան իր ռազմավարական գործընկերների հանդեպ…
Համոզված եմ՝Սիրիայում Անկարան իր ուզածին հասնելուց հետո շատ արագ բձերբազատվի Մոսկվայի հետ ոչ պատվաբեր “բարեկամությունից” և նորից կվերածվի թշնամու,ինչպես դա եղավ 1921 թ-ից հետո,երբ թուրքերի առաջնորդ Աթաթուրքը իր ծրագրերն իրակացացնելու համար շատ պրիմիտիվորեն խաբեց Լենինին,իսկ հետո էլ հայտնվեց Արևմուտքի գրկում…
Հ.Գ.Որքան էլ սուր լինեն հակասությունները թուրքերի և արևմուտքի միջև Անկարայում շատ լավ գիտեն,որ կոպիտ մի սխալ և կարող են շատ խիստ պատժվել նույն արևմուտքի կողմից…Իսկ ռուսները բազմիցս են թուրերի դավաճանությունները կուլ տվել և կրկին հավատացել,որ թուրքերը լավ դաշնակիցներ են…»։