Եկեղեցին գտնվում է Արցախի Հանրապետության Ասկերանի շրջանում, Ստեփանակերտից Մարտակերտ տանող մայրուղու ձախ կողմում, Վանքասարի գագաթներից ամենաբարձրի վրա` Արցախի Տիգրանակերտ քաղաքի տարածքում` դաշտավայրի նկատմամբ 290 մետր բարձրության վրա: Եկեղեցու մասին առաջին հիշատակությունը թողել է Սարգիս արքեպիսկոպոս Ջալալյանցը. «Ի գագաթ լերին է աւերակ մենաստանի, զորմէ աւանդեն գոլ առաջնորդարան այսր նահանգի»: 1890 թվականին եկեղեցի է այցելել Խաչիկ վարդապետ […]
Սուրբ Գրիգոր Նարեկացի եկեղեցին գտնվում է Արցախի Հանրապետության Հադրութի շրջանի Դրախտիկ գյուղի արևմտյան մասում՝ մի բարձրադիր բլրի գագաթի հարթ տափարակին, որի շուրջը նախկինում տարածվել է գյուղը։ Տեղացիներին այն հայտնի է Նարեկավանք և Նռնեգավանք անուններով։ Ըստ եկեղեցու մուտքի բարավորի աջ եզրաքարի վրա պահպանված արձանագրության՝ կառուցվել է Թվին ՌՂԴ (1645 թվականին), սակայն պատերին ագուցված բազմաթիվ խաչքարեր ներկայիս […]
Բարսղիշեն կամ Բարսեղաշեն գյուղը գտնվում է Քարվաճառում, Լև գետի ձախակողմյան մի փոքր վտակի հարավային մասում։ Բարձրությունը ծովի մակերևույթից 1650-1740 մետր է։ Գյուղի մասին միակ արձանագրությունը պահպանվել է Դադիվանքի 1763 թվականի կալվածացուցակում։ 19-րդ դարի վերջին այստեղ հաստատվում են քոլանեցի քրդերը և փոփոխելով գյուղի անվանումը այն կոչում են Բաղրսաղ։ Բարսիղաշեն և Ղամշլի գյուղերի միջև մի գեղատեսիլ բլրի […]
Գտնվում է ԼՂՀ Մարտակերտի եւ Քարվաճառ շրջանների սահմանագլխին՝ լեռան անտառապատ լանջին: Ըստ ավանդության՝ հիմնադրվել է I դ.՝ ս. Թադեոս առաքյալի աշակերտ, քրիստոնեական քարոզչության համար նահատակված ս. Դադիի գերեզմանի տեղում: Հետագայում վերածվել է խոշոր վանական համալիրի, որի հյուսիսային կողմում եկեղեցիներն են, գավիթը, ժամատունը, իսկ հարավում՝ աշխարհիկ շենքերը: Համալիրի գլխավոր՝ Կաթողիկե եկեղեցին կառուցվել է 1244 թ.: Նրա […]
Սբ․ Աստվածածին եկեղեցին գտնվում է Մարտունու շրջանի Աշան գյուղում՝ Հին Աշան գյուղատեղիում ։ 2023 թվականի սեպտեմբերից գյուղն օկուպացված է Ադրբեջանի կողմից: Աշան գյուղը գտնվում է Մարտունի քաղաքից 25 կմ հյուսիս-արևմուտք։ Ըստ Մ․ Բարխուդարյանցի․ «․․․բնակչաց կէս մասն բնիկ են, իսկ մնացեալ մասն տեխափոխուած են Ջրաբերդից» ։ Սբ․ Աստվածածին եկեղեցին, դատելով հարավից բացված շքամուտքի ծավալային լուծումից և […]
Վանքը գտնվում է Արցախի Հանրապետության Ասկերանի շրջանի Պատարա գյուղից հյուսիս-արևմուտք, լեռնային անտառապատ բարձունքի վրա: Ներկայումս օկուպացված է Ադրբեջանի կողմից։ Եկեղեցու մասին պատմական տեղեկությունները բացակայում են: Որոշ տեղեկություններ են տալիս մի քանի կցկտուր վիմագիր արձանագրությունները, որոնք, ցավոք, ամբողջական չեն: Դատելով դրանցից, կարելի է ենթադրել, որ վանքը կառուցվել է 12-13-րդ դարերում: Վանքի կառույցների մասին համառոտ հիշատակություն ունի […]
Պատարայի Ամենափրկիչ եկեղեցին գտնվում է Արցախի Հանրապետության Ասկերանի շրջանում՝ Պատարա գյուղից 3կմ դեպի հյուսիս: Տեղացիներն այն ավելի հաճախ կոչում են Փրկչի վանք: Վանքի տարածքում պահպանվել է եկեղեցին, մոտակա բնակավայրը և հսկայական գերեզմանատունը: Պատարայի Ամենափրկիչը եռանավ բազիլիկ եկեղեցի է՝ ուղղանկյուն հատակագծով: Եկեղեցու խորանը գտնվում է արևելյան կողմում, ընդարձակ է և համեմատած եկեղեցու չափերի հետ` բավական մեծ: […]
Զորախաչի եկեղեցին գտնվում է Արցախի Հանրապետության Քաշաթաղի շրջանում (այժմ Ադրբեջանի վերահսկողության տակ), Բերձորից 52 կիլոմետր հյուսիս, Հակարի գետի Շալվա վտակի ձախակողմյան հատվածում, Արախիշ գյուղի տարածքում: Այստեղ պահպանվել են եկեղեցին, միջնադարյան գյուղատեղու և գերեզմանոցի հետքերը: Հուշարձանի մասին մատենագրական տեղեկություններ չկան: Դատելով եկեղեցու ճարտարապետակաան լուծումներից, պատերի մեջ ագուցված տապանաքարերից՝ եկեղեցին 17-18-րդ դարերի կառույց է: Եկեղեցին կառուցված է […]
Ասրունց կամուրջը գտնվում է Ասկերանի շրջանի Կարմիր գյուղի տարածքում՝ Քարաշեն գյուղից Կարմիր գյուղ գնացող հին դաշտամիջյան ճանապարհի վրա՝ Կարմիր գյուղից 3կմ հյուսիս-արևմուտք: 2023 թվականի սեպտեմբերյան ռազմական ագրեսիայից հետո գտնվում է Ադրբեջանի վերահսկողության տակ։ Հուշարձանի մասին պատմական տեղեկությունները բացակայում են։ Կամուրջը, դատելով կառուցման տեխնիկայից և ճարտարապետությունից, կառուցվել է 19-րդ դարում։ Հավանաբար այդ հանգամանքով է պայմանավորված, որ […]
Բովուրխանի կամ Բաղիրխանի վանքը գտնվում է Արցախի Հանրապետության Ննգի և Քռասնի գյուղերի միջև, համանուն լեռան հյուսիսային լանջին՝ շրջապատված փարթամ անտառներով: 2023 թվականի սեպտեմբերից օկուպացված է Ադրբեջանի կողմից։ Բովուրխան վանքի վերաբերյալ հիշատակություններ են պահպանվել Մակար եպիսկոպոս Բարխուդարյանցի, Երվանդ Լալայանի, Համազասպ Ոսկյանի աշխատություններում : Այդ աղբյուրները հիմնավոր տվյալներ են պարունակում հուշարձանի տեղագրության, վիճակի, արձանագրությունների վերաբերյալ: Հնավայրի տարածքից […]
