Ննգիջան գյուղատեղի, Սուրբ Գաբրիել և Միքայել հրեշտակապետաց եկեղեցի

Գտնվում է Պատմական Մեծ Հայքի Արցախ աշխարհի Մուխանք գավառի (հետագայում՝ Վարանդայի մելիքություն), մինչև 2023թ․՝ Արցախի Հանրապետության Մարտունու շրջանի Ննգի գյուղում։

Եկեղեցին կառուցվել է 1895 թվականին։

20-րդ դարի սկզբին Ննգիջան գյուղն ամբողջապես լքվել է։

Խորհրդային տարիներին գյուղատեղին վերածվել է անասնապահական տնտեսության, եկեղեցին չի գործել։

Անկախության տարիներին եկեղեցին չի վերանորոգվել, սակայն բնակչության համար

շարունակել է լինել սրբատեղի մինչև 2023 թվականի սեպտեմբերը։

Սուրբ Գաբրիել և Միքայել հրեշտակապետաց եկեղեցին գտնվում է Ննգիջան գյուղտեղիի հարավ-արևելյան եզրին՝ հրվանդանի վրա։

Բանահավաք, ազգագրագետ Մակար եպիսկոպոս Բարխուդարյանցը նշում է, որ Ննգի

գյուղի բնակիչները, տեղափոխվելով այստեղ՝ Ենկիջան, նոր եկեղեցի են կառուցում՝ Գալուստ Գաբրիելյանի միջոցներով։

Քահանան գալիս էր Ննգի գյուղից:

Եկեղեցու մուտքի բարավորին փորագրված է շինարարական արձանագրությունը․

«Յիշատակ․ Անուանեալ Գաբրիյէլ եւ Միխայէլ հրեշտակապետի | 1895 | Սուրբ եկեղեցիս

կառուցեալ ծախիւք ․․․ Գալուստ Գաբրիյէլենց Իսրայէլեանց»։

Կառուցված է տափարակի անմիջապես եզրի թեքադիր լանջին՝ օգտագործելով տեղանքի

թեքությունը, ինչի արդյունքում հյուսիսային պատը գրեթե ամբողջապես ձուլված է ժայռին։

Միակ մուտքը բացված է հարավային ճակատի արևմտյան կողմից։

Լուսավորվել է արևելյան և հարավային ճակատներից բացվող երկու ուղղանկյուն

լուսամուտներով, որոնցից հարավայինը ունի մեծ չափեր։

Եկեղեցու թաղածածկի արևմտյան հատվածը փլված է։

Եկեղեցին ուղղանկյուն հատակագծով միանավ սրահ է։

Շինությունը հիմնականում կառուցվել է անմշակ քարերով։

Սրբատաշ քարերով են երիզված պատերի անկյունները, մուտքի և լուսամուտների շրջանակները, ինչպես նաև կամարները։

Թաղակապ ծածկը հենված է հյուսիսային և հարավային պատերի երկու զույգ որմնասյուների և նրանցից շարունակվող կամարների վրա։

Արևելյան կողմում կիսաշրջանաձև խորանն է, որի հյուսիսային և հարավային պատերին
կան երկու փոքրիկ ուղղանկյուն խորշեր։

Հյուսիսային պատին՝ խորանին կից, առանձնանում է մկրտության ավազանը՝ հետաքրքիր
գեղարվեստական հարդարանքով:

Ուշագրավ է արտաքուստ շրջանաձև, ներքուստ խաչաձև գուռը, որը կերտված է մեկ

ամբողջական քարից և վերնամասը կիսով չափ դուրս է գալիս պատի հարթությունից։

Ավազանախորշը պսակված է անսովոր մշակմամբ գեղեցիկ կամարակապ շրջանակով։

Կամարի վերնամասին ընդհանուր հորինվածքին ուղղաձիգ ակոսով միացված է

ուղղանկյուն քարե շրջանակ, որը, ամենայն հավանականությամբ, նախատեսված է եղել

նվիրատվական արձանագրություն համար։

Ավազանի շրջանակի աջ հատվածում խաչաքանդակ է։

Բազմազան հորինվածքներով նման խաչաքանդակներ զարդարում են եկեղեցու խորանի

որմնախորշերի վերնամասերը, ինչպես նաև որմնասյուները և խորանի անկյունները։

Ավազանախորշի մեջ՝ խորքում, փորված է փոքրիկ կիսակամար շրջանակով խորշ,

որը հավանաբար նախատեսված է եղել սրբապատկեր կամ խաչաքանդակ ագուցելու համար։

Եկեղեցու հատակը լցված է հողով և փլված թաղածածկի քարերով, ինչի պատճառով չեն

երևում բեմի բարձրությունը և այլ մանրամասներ։

Բնակավայրի և եկեղեցու մասին հիշատակում է Մակար եպիսկոպոս Բարխուդարյանցն իր «Արցախ» աշխատության մեջ։

Հուշարձանին անդրադարձել են նաև Շահեն Մկրտչյանը

«Լեռնային Ղարաբաղի պատմա-ճարտարապետական հուշարձանները» գրքում,

Վահրամ Բալայանը՝ «Արցախի Հանրապետության բնակավայրերի պատմության ուրվագծերում»։

Ընդհանուր առմամբ՝ եկեղեցու հարդարանքը զուսպ է, առանձնանում են խորանի պատերին,

մկրտարանի կամարին ու սյուների վրա քանդակված փոքր չափերի խաչապատկերները։