«ԻնքնաԷդմոնանացումը» շարունակվում է․ Հովասափյան

Մասնագիտության բերումով ստիպված եմ լինում լսել տարբեր քաղաքական դեմքերի (իհարկե դրանցից շատերին դժվար է քաղաքական համարել, իսկ մի մասին էլ՝ դեմք), ինչն իր հերթին ստիպում է անդրադառնալ ու քաղաքական գնահատականներ հնչեցնել նրանց կողմից տիրաժավորված թեզերին ու շատ հաճախ կիրառվող մանիպուլյացիաներին։

Վերջին շրջանում իր քաղաքական մենախոսություններով սկսել է ակտիվանալ Մարուքյան Էդմոնը։ Նա իր «ինքնազրույցներում» փորձում է գնահատականներ տալ ու տարբեր իրավիճակների հետ կապված մեկնաբանություններ անել։ Իհարկե, հանուն արդարության պետք է փաստենք, որ Էդմոնը, ով վաղուց հասկացել է, որ քաղաքականությունն իր համար այլևս մեռած թեմա է, ամեն կերպ փորձում է ինքնաարդարացման դրվագներով հանդես գալ՝ այդ կերպ իր վրայից մաքրելով տարիներ շարունակ կուտակված նիոկլականությունը։

«Կլասիկ» քաղաքական գործիչն իր վերջին մենախոսության մեջ խոսում էր 2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ի՝ 44-օրյա պատերազմի մեկնարկի մասին և տարբեր դրվագների հետ կապված մի շարք պնդումներ անում։ Հավելեմ, որ Մարուքյանի նախորդ էպիզոդը վերաբրվում էր 2020-ի նոյեմբերի 9-ի գիշերը Երևանում տեղի ունեցած միջադեպերին։ Հենց սկզբից արձանագրեմ մի բան․ երկու թեմայի հետ կապված Էդմոնը տիրաժավորում էր բացառապես Նիկոլի օրակարգից բխող թեզեր, գեղեցիկ ու էդմոնական փաթեթավորումներով ու համապատասխան դոզայի սոուսով հանրությանը մատուցում էր նիկոլական ասելիքը։

Ըստ էության՝ Նիկոլի Էդմոնը փորձում է հանրության չկողմոնոշված հատվածին այլ պրիզմայով ներկայացնել Փաշինյան Նիկոլի կողմից տված հարմար ու անհրաժեշտ թեզերը։ Ճիշտ է, նա մի քանի դրվագում փորձում է քննադատել ու իր «անհամաձայնությունը» հայտնել իշխանությունների վարած քաղաքականության վերաբերյալ, բայց դե թեմային տեղյակ հատվածի համար ամեն ինչ լակմուսի նման պարզ է (գեղիցը մարդ կա)։ Սեփական թիմակիցներին կորցրած ու կուսակցությունում փաստացի մենակ մնացած Էդմոնն ամեն ինչ անում է հանրային ընկալումներում նոր դեմքով հանդես գալու համար, և մարդկանց համոզում, թե ստեղծված իրավիճակում՝ «ճիշտն ինքն է» (միանգամից աչքիս առաջ եկավ 2018-ի «երրորդ ճանապարհի» մասին հայտնի թեզը)։ Այլ կերպ ասած՝ նիկոլական թեզերը արտասանվում են էդմոնական բերանով։

Առանցքային շեշտը, որ Մարուքյանն անընդհատ ընդգծում է՝ նախկին իշխանությունների հասցեին հնչող քննադատությունն է։ Մասնավորապես, նա նշում է, թե «մինչև 2020 թվականը ոչ ոք չի իմացել, թե ինչ է բանակցում Սերժ Սարգսյանը, նա չի խոսել հանրության հետ»։ Եվ սա այն դեպքում, երբ տարբեր առիթներով հանգամանալից նշվել է այս մասին։

Այստեղ Էդմոնին ասում եմ՝ քունա՛շ, քանի որ մինչև Նիկոլի կողմից իշխանության բռնազավթումը, հանրային տիրույթում հստակ տեղյակ են եղել բանակցվող փաթեթից։ Ավելին, ոչ միայն սեղանին հստակ բանակցված փաստաթուղթ է եղել դրված, այլ Փաշինյանն ինքն է անձամբ խոստովանել, որ իրեն առաջարկվել է այդ փաստաթղթի հիման վրա խնդիրը կարգավորել, իսկ ինքը դա մերժել է՝ նախընտրելով իրեն  գիժ տեղ դնել:

Հիմա ավելի հանգամանալից․ Սերժ Սարգսյանը դեռևս Կիսլոյվին տրված իր հայտնի հարցազրույցում ընդգծել է, որ բանակցային սեղանին կա «5+2» տարբերակը, նշել, որ պատրաստ է հանձնել այդ տարածքները Արցախի կարգավիճակի դիմաց։ Բոլորս ենք հիշում, որ մինև 2018 թվականը բոլորը, այդ թվում Էդմոնը, Սերժ Սարգսյանին քննադատում էին դրա համար։ Ե՛վ պատերզմից առաջ, և՛ հետո, միշտ էլ խոսվել է տարածքներ՝ կարգավիճակի դիմաց։ 2016 թվականին «Կազանյան փաստաթուղթը» կետ առ կետ հանրայնացվեց և լրատվականներով տարածվեց՝ դառնալով հանրային լայն քննարկման առարկա, ի դեպ դա արվեց անձամբ Լավրովի կողմից, որտեղ նա նաև նշել է, որ «Կազանյան փաստաթղթից» հրաժարվել է Ադրբեջանը, այլ ոչ թե Հայաստանը։ Այստեղ հստակ դարձավ, որ «Կազանյանում» սևով սպիտակի վրա գրված են «Արցախի միջանկյալ կարգավիճակի ու վերջնական կարգավիճակի» մասին հայտնի տարբերակը, ինչպես նաև հստակ ընդգծված, այդ գործընթացների իրականացման ճանապարհային քարտեզները՝ կետ առ կետ։ Ի դեպ՝ դա արվեց ԵԱՀԿ-ի կողմից, այն ժամանակ, երբ պարզ դարձավ, որ բանակցություններն այլևս, որպես այդպիսին, գոյություն չունեն (2021 թվականի հունվարի 13-ին Պապովի կողմից)։

Մի բան էլ. նույն 2020-ի հոկտեմբերի 12-ին Նիկոլի հետ հանդիպման ժամանակ Էդուարդ Շարմազանովը մի քանի տասնյակ քաղաքական ուժերի ներկայությամբ վերջինիս ՀՀԿ-ի և Սերժ Սարգսյանի անունից ասել է, որ «գնա, խնդրի մեր ռազմավարական դաշնակցին, որ կանգնեցնի պատերազմը և ինչ առաջարկում է՝ համաձայնվի՛ր, քանի որ եթե չհամաձայնվեցիր, վաղն ավելի վատ պայմաններ են լինելու»։ Բացի էն, որ չի արվել, այլ նաև նույն անտարբերությունն է եղել նաև հոկտեմբերի 19-ին։

Այսինքն, էն որ Սերժ Սարգսյանին տասնյակ տարիներ սարքել էիք «բռնապետ» ու մարդկանց աչքին դեմոնիզացրել, հիմա ամեն օր ավելի ու ավելի պարզ է դառնում, թե ով էր ավելի ժողովրդավարն ու հասարակության հետ խոսացողը, հաշվետուն։

Էդմո՛ն, եթե Նիկոլն էդքան վատն էր, ու դու ի սկզբանե հասկացել էիր, որ պատերազմի կազմակերպման հետ կապված խնդիրներ կան, բա ինչո՞ւ գնացիր ու դարձար Նիկոլի հատուկ հանձնարարականներով դեսպանը։ Եթե հիշողությունս չի դավաճանում, իսկ ես բավական լավ հիշողություն ունեմ, Բերձորի ու Աղավնոյի հանձնելու ժամանակ, հենց դու էիր, որ հայտարարում էիր, թե «եթե Լաչինն ու Աղավնոն չտայինք, դրա այլընտրանքը լինելու էր միջանցքային տրամաբանությունը»։

Վերջում մի կարևոր դրվագ․ Էդմո՛ն, շեֆդ Սարգսյանից 42 հազարանոց հայրենիք էր ժառանգել, հիմա իր հաջորդին ի՞նչ ու ինչքա՞ն տարածք է ժառանգելու. մի հատ էլ քարտեզին ուշադիր նայի՛ր»։