Նոր Սահմանադրությամբ ի՞նչ պատճառով կարգելվի ազատել աշխատանքից
Աշխատանքի ընտրության ազատության, աշխատանքային այլ իրավունքների վերաբերյալ հոդվածները գործող և նոր Սահմանադրություններով էապես տարբերվում են, նոր Սահմանադրությունն իր մեջ ներառում է այնպիսի դրույթները, որոնք նախկինում ներառված էին միայն օրենսգրքում:
Գործող Սահմանադրության հոդված 32-ով սահմանվում է, որ յուրաքանչյուր ոք ունի աշխատանքի ընտրության ազատություն, իսկ նոր Սահմանադրությամբ ամրագրվում է, որ յուրաքանչյուր ոք ունի աշխատանքի ազատ ընտրության իրավունք:
Գործող Սահմանադրությամբ ամրագրվում է նաև.
- Յուրաքանչյուր աշխատող ունի արդարացի և օրենքով սահմանված նվազագույնից ոչ ցածր աշխատավարձի, ինչպես նաև անվտանգության ու հիգիենայի պահանջները բավարարող աշխատանքային պայմանների իրավունք:
- Աշխատողներն իրենց տնտեսական, սոցիալական և աշխատանքային շահերի պաշտպանության նպատակով ունեն գործադուլի իրավունք, որի իրականացման կարգը և սահմանափակումները սահմանվում են օրենքով:
- Մինչև 16 տարեկան երեխաներին մշտական աշխատանքի ընդունելն արգելվում է։ Նրանց ժամանակավոր աշխատանքի ընդունման կարգը և պայմանները սահմանվում են օրենքով։
- Հարկադիր աշխատանքն արգելվում է:
Իսկ, ահա, նոր Սահմանադրությամբ աշխատանքային իրավունքները և գործադուլի իրավունքները տարանջատված են և ներկայացվում են երկու հոդվածով, բացի այդ աշխատանքային իրավունքներին վերաբերող հոդված 55-ն էապես տարբերվում է հոդված 32-ում տեղ գտած ձևակերպումներից :
Հոդված 55-ը սահմանվում է.
1. Յուրաքանչյուր ոք ունի աշխատանքի ազատ ընտրության իրավունք:
- Յուրաքանչյուր աշխատող աշխատանքից անհիմն կերպով ազատվելու դեպքում պաշտպանության իրավունք ունի: Աշխատանքից ազատման հիմքերը սահմանվում են օրենքով:
- Մայրության հետ կապված պատճառներով աշխատանքից ազատելն արգելվում է: Յուրաքանչյուր աշխատող կին ունի հղիության և ծննդաբերության դեպքում վճարովի արձակուրդի իրավունք: Յուրաքանչյուր աշխատող ծնող երեխայի ծննդյան կամ երեխայի որդեգրման դեպքում ունի արձակուրդի իրավունք:
- Մինչև տասնվեց տարեկան երեխաներին մշտական աշխատանքի ընդունելն արգելվում է: Նրանց ժամանակավոր աշխատանքի ընդունման կարգը և պայմանները սահմանվում են օրենքով։
- Պարտադիր կամ հարկադիր աշխատանքն արգելվում է1) այն աշխատանքը, որը դրվում է հանցագործության համար դատապարտված անձի վրա.2) զինվորական կամ այլընտրանքային ծառայությունը.3) ցանկացած աշխատանք, որը պահանջվում է բնակչության կյանքին կամ բարօրությանն սպառնացող արտակարգ իրավիճակների ժամանակ:
Հետաքրքրական է, որ նոր Սահմանադրությունն ամրագրում է մայրանալ պատրաստվող կամ ծննդաբերած կանանց աշխատանքային իրավունքները, որոնք նախկինում ամրագրված էին միայն օրենսգրքով: Բացի այդ մայրության հետ կապված պատճառներով աշխատանքից ազատելն արգելվում է Սահմանադրությամբ: Նոր Սահմանադրությունն առանձին հոդված է սահմանում նաև գործադուլի իրավունքի վերաբերյալ, իսկ գործող Սահմանադրությունը դրան անդրադառնում էր մի դրույթով:
Հոդված 56-ը սահմանում է.
- Աշխատողներն իրենց տնտեսական, սոցիալական և աշխատանքային շահերի պաշտպանության նպատակով ունեն գործադուլի իրավունք: Գործադուլի իրականացման կարգը սահմանվում է օրենքով:
- Գործադուլի իրավունքը կարող է սահմանափակվել միայն օրենքով՝ հանրային շահերի և այլոց հիմնական իրավունքների ու ազատությունների պաշտպանության նպատակով»:
Նոր Սահմանադրությամբ նաև ամրագրվում է անհիմն աշխատանքից ազատելու դեպքում պաշտպանության իրավունք, որը գործող Սահմանադրության մեջ ամրագրված չէ, այլ միայն նախատեսված էր օրենսգրքով:
