Երկխոսությունը նշանակում է երկխոսություն. Հովիկ Աբրահամյան

Ազգային ժողովի հարգելի  նախագահ,

Հարգելի պատգամավորներ,

Հայաստանի Հանրապետության 2015 թվականի պետական բյուջեի նախագծի հիմքում դրվել են Ազգային ժողովի հա­վա­նու­թյանն արժանացած Կառավարության, ինչպես նաև՝ ՀՀ կառավարության կողմից ըն­դուն­ված 2015-2017 թվականների պետական միջնաժամկետ ծախսերի ծրագրերի դրույթները:

Արդեն իսկ Ազգային ժողովի մշտական հանձնաժողովների համատեղ նիստում առիթ եմ ունեցել նշելու, որ թե՛ ձեր կողմից հաստատված կառավարության ծրագիրը,  թե՛ պետական բյուջեի 2015թ. նախագիծը, առաջին հերթին, իրատեսական են: Ըստ ներկայացված հաշվարկների, անկախ ներքին և արտաքին տարաբնույթ տնտեսական զարգացումներից` ստանձնած պարտավորությունները պետք է իրականացվեն:

2015 թվականի պետական բյուջեն ունի հստակ սոցիալական ուղղ­վա­ծություն, ինչի մասին վկայում է այն հանգամանքը, որ բյուջետային ծախսերի ամբողջ ծավալի շուրջ կեսը կազմում են սոցիալական, կրթական, մշակութային և առողջապահական բնագավառների ծախսերը:

Պատշաճ մակարդակի ծախսեր են նախատեսված պաշտպանության, հասարակական կարգի պահպանութ­յան և ազգային անվտան­գու­թ­յան ապա­­հովման համար: 2015 թվականին ևս շա­րու­նակելու ենք ցուցաբերել ֆինանսական աջակցություն Լեռնային Ղարա­բա­ղի Հանրա­պե­տու­թ­յանը:

Միևնույն ժամանակ, բոլոր ոլորտներում ուղղորդվել ենք հավասար պայմանների ստեղծման և հասարակությանն ականջալուր լինելու մեր կարգախոսով: Մենք նախաձեռնել ենք բազմաթիվ միջոցառումներ, որոնք նպատակաուղղված են էապես բարելավելու գործարար միջավայրը, ամրապնդելու պետության նկատ­մամբ գործարարների վստահությունը: Սակայն դրանցից բոլորը չէ, որ իրենց անմիջական արտացոլումն են գտել 2015թ բյուջեում: Այնուամենայնիվ, այս կառավարության կողմից առաջին անգամ ներկայացվող տարեկան բյուջեում կարելի է արդեն տեսնել նոր քաղաքականության շեշտադրումների սկիզբը:

Մենք նայում ենք խնդիրներին ոչ թե առօրեական շահերի, այլ տնտեսության հեռանկարի տեսանկյունից, և հնարավորինս ձգտել ենք երկարաժամկետ օգուտները գերադասել անմիջական եկամուտների գայթակղությունից: Օրինակ, ավելացված արժեքի հարկի մասին օրենքում փոփոխությունների նախագիծը, որի իմաստը պետության և տնտեսվարողի համար միևնույն պայմանների կիրառումն է, անկախ հսկայական ծախսից, մենք իրականացնելու ենք: Իրատես լինելով՝ դա կարող ենք իրականացնել միայն փուլ առ փուլ՝ բյուջեի վրա ծախսերի հսկայական բեռը բաժանելով երեք տարվա մեջ և նախապատվությունը տալով փոքր բիզնեսին:

Ակտիվորեն շարունակելու ենք տեսչական բարեփոխումները: Ես բազմիցս հնչեցրել եմ իմ մոտեցումը՝ որքան քիչ ստուգող, այնքան լավ: Որքան կանոնակարգված և թափանցիկ լինեն ստուգումները, այնքան լավ: Որքան ստուգումների քանակի վրա լինեն սահմանափակումներ, այնքան լավ: Սա 2015թ. բյուջեում արտացոլելը ևս դժվար է, բայց Ազգային ժողով ներկայացված օրենքների նախագծերից, Կառավարության և վարչապետի որոշումներից կարելի է համապատասխան դատողություններ անել մեր քաղաքականության ուղղվածության մասին:

Ինչպես և ես կանխատեսում էի, բյուջեի քննարկման ժամանակ առաջարկված փոփոխությունները ծախսերի զգալի ավելացում են ենթադրում: Ես շնորհակալ եմ պատգամավորներին, որ հարգեցին իմ խնդրանքը և Հայաստանի՝ տարիներով կուտակված խնդիրները միանգամից լուծող ծախսերի մակարդակ չառաջարկեցին: Անգամ այդ պարագայում, արված գումարային առաջարկությունները 164 մլրդ դրամի չափ էին՝ բացառիկ դեպքերում միայն եկամտի աղբյուրներ նշելով: Բնականաբար, մենք ուշադրությամբ քննարկել ենք բոլոր առաջարկները, և անգամ եթե չենք կարողացել ֆինանսական լուծումներ տալ, ապա տվել ենք մանրամասն պարզաբանումներ:

Բաց ենք եղել փոփոխությունների ոչ միայն ֆինանսական հատկացումների, այլև՝ քաղաքականության տրամաբանության առումով: Օրինակ, անաշխատունակության նպաստների դեպքում միջազգային փորձից բխող առաջարկների հանրային լայն, այդ թվում ձեզ հետ քննարկումներից հետո մենք ընդունեցինք որոշումներ, որոնք թե՛ սահմանափակում են անարդարությունների հնարավորությունները, թե՛ անհրաժեշտ պաշտպանություն ապահովում մեր քաղաքացիների համար:

Ազգային ժողովում տեղի ունեցած քննարկումների արդյունքում մենք թե՛ ավելացրել ենք եկամուտները, թե՛ կրճատել ծախսերը և թե՛ ընդունել կրճատված ծախսերի կրկնակի չափով՝ 13.5 մլրդ դրամի նոր ծախսային ծրագրեր: Լինելով շարունակական և իներտ փաստաթուղթ՝ պետական բյուջեն չի կարող միանգամից զգալիորեն փոխվել: Այն պետք է պարունակի և նախանշի փոփոխություններ, սակայն, ինչպես նշել էի իմ նախորդ ելույթում, առանց իրականության հետ կապը կորցնելու: Կարծում եմ, որ մեր ներկայացրած վերջնական նախագծում դուք տեսել եք փոփոխությունների մեր ձգտումը: Հուսով եմ, որ առողջ քննարկումների և բանավեճի իմ կոչն այսուհետ ևս իր դրական արձագանքը կգտնի:

Ուզում եմ ավելի մանրամասն անդրադառնալ այս թեմային՝ ավելի լայն, քաղաքական մշակույթի համատեքստում: Ես բազմակարծության ջատագով եմ, բաց, անկեղծ քննարկումների կողմնակից, և համոզված եմ, որ բոլորս նույն գործն ենք անում մեր երկրում, ուղղակի անում ենք դա տարբեր հարթություններում: Սակայն կա հիմնականը երկրորդականից տարբերելու հրամայականը: Բազմակարծությունը չպետք է ֆետիշացնել, քննադատությունը չպետք է լինի ինքնանպատակ:

Միջազգային տնտեսական զարգացումները տարաբնույթ են, բազմաշերտ, անորոշությունների աստիճանը՝ բարձր, քան երբևէ: Մեր կարիքները բազմաթիվ են, միջոցները՝ սուղ: Համախմբման խնդիրն ավելի քան պահանջված է: Տարիներով ձևավորված կնճռոտ խնդիրները մեկ ակնթարթում չենք լուծելու: Դրանք լուծելու ենք քայլ առ քայլ, համախմբված ջանքերով: Ազգովի պիտի հասնենք ներքին միության և ամրության՝ արտաքին աշխարհի մարտահրավերներին դիմակայելու և ազգային միասնականությունը որպես հաղթության երաշխիք ունենալու համար:

Ես հստակ գիտեմ իմ անելիքները և անշեղորեն դրանք իրագործելու եմ: Մենք գիտենք՝ ինչ ենք անելու և ինչու, և մանր ինտրիգներն ու օդացունց քննադատությունները մեզ չեն շեղելու: Չենք տարվելու աջից ու ձախից փչող հովերով, կամա թե ակամա օտարի ջրաղացին ջուր լցնող մտայնություններով:

Միևնույն ժամանակ մենք քարացած չենք և ունակ ենք լսելու: Գիտենք, որ կան երկրի համար անհրաժեշտ խնդիրներ, որոնք լուծման կարիք ունեն և չունեն պարզ պատասխաններ: Մենք դա իրականացնելու համար համագործակցելու կամք ունենք: Խնդիրների լուծման հրամայականը մեզ համար կարևոր է քաղաքական կոնյուկտուրայից: Մենք պատրաստակամ ենք երկխոսելու:

Երկխոսության պատրաստակամությունը, միևնույն ժամանակ, չի նշանակում երկխոսություն հանուն երկխոսության, չի նշանակում հանդուրժողականության իմիտացիա, չի նշանակում կապիտուլյացիա:

Երկխոսությունը նշանակում է երկխոսություն: Ազնիվ: Անկեղծ: Երբ բերվում են փոխադարձ փաստարկներ, անկեղծորեն քննարկվում են դրանց հնարավոր հետևանքները և ազնվորեն ընդունվում առավել ծանրակշիռները: Չի կարող, օրինակ, միջազգային պրակտիկայում մերժված գաղափարն ընդդիմության պահանջով դառնալ իրականություն: Սակայն այն երևույթը, որն ուղղելու համար ընդդիմությունը առաջարկել է այդ գաղափարը, կարող է և պետք է քննարկվի և շտկվի: Կարևորն ազնիվ ու անկեղծ քննարկումն է:

Ցավոք, երկխոսության մեր ջանքերը միշտ չէ, որ հաջողությամբ են պսակվում: Կոչ եմ անում գործնական քայլերով օգտակար արդյունքների հասնելու մեր քայլերի ետևում ենթատեքստ չփնտրել, այլ համագործակցել հանուն երկրի բարօրության, հանուն մեր քաղաքացիների համար հստակ և շոշափելի արդյունքների: Մեր գերակայությունը մեր քաղաքացին է՝ իր հոգսերն ու խնդիրները թեթևացնելու հրամայականով: Մեր նպատակները հստակ են, հաստատակամությունն՝ աներեր: Համագործակցության դուռը բաց է:

Շնորհակալություն:

Հարցին, թե ինչ գնահատական կտա ոչ իշխանական ուժերի՝ եռյակի գործողություններին, Սասուն Միքայելյանը պատասխանեց, թե այդ ուժերից կոնկրետ Րաֆֆի Հովհաննիսյանին ամբիոն էր պետք՝ ասպարեզ վերադառնալու համար:

«Ինչ վերաբերում է երկյակին, ապա այդտեղ թագի համար պայքար է գնում, թե ռուսական թագն ում գլխին է դրվելու: Այստեղ թագաժառանգ լինելու պայքար է:  Ոչ թե իշխանափոխության ենք գնում, այլ իշխանափոխանցման»,-ասաց Միքայելյանը՝ նշելով, թե եթե եռյակը փլուզման չգնա, կգնա իշխանափոխանցման:

Իսկ հարցին թե ի՞նչ կապ ունի եռյակի հետ Ռոբերտ Քոչարյանը, Սասուն Միքայելյանը պատասխանեց. «Միշտ էլ կապ ունեցել է ու կունենա: Մի մոռացեք, որ նա տասը տարի եղել է ՀՀ Նախագահ ու իր թիմն ունի, թեկուզ դարանակալած»:

Հարցին, թե կկանգնի՞ եռյակի կողքին, պատասխանեց. «Հլը թող եռյակն իրար կողք կանգնի….»,-ապա շարունակեց. «Քաղաքացիական պայմանագիրը միշտ էլ ասել է, թե եթե պահանջեն Սերժ Սարգսյանի հրաժարականը, միշտ էլ կկանգնենք իրենց կողքին»,-եզրափակեց նա: