Բոլորս էլ գիտենք, որ Հայաստանը հարցեր ունի ՀԱՊԿ-ին, բայց բացարձակապես անարդար է ասել՝ ՀԱՊԿ-ը բավականաչափ ուշադրություն չի դարձրել իրավիճակին․ ՌԴ դեսպան
Հայաստանում ՌԴ դեսպան Սերգեյ Կոպիրկինն Armenia Today-ին տված հարցազրույցում գնահատել է հայ-ռուսական հարաբերությունների մակարդակը, Ռուսաստանի դերը Հայաստանի անվտանգության ապահովման գործում, երկու երկրների ռազմատեխնիկական համագործակցությունը, ինչպես նաև մեկնաբանել է ՀԱՊԿ-ի աշխատանքի մեջ Հայաստանի մասնակցությամբ ստեղծված իրավիճակը։
– Սերգեյ Պավլովիչ, ինչպե՞ս կբնութագրեք հայ-ռուսական հարաբերությունների ներկա մակարդակը։
-Մեր միջև եղել և մնում են դաշնակցային հարաբերություններ։ Դա արձանագրված է համապատասխան երկկողմ փաստաթղթերում, և դա դրսևորվում է նաև գործնականում։ Ուզում եմ հիշեցնել, որ անցյալ տարի մենք նշեցինք մեր հարաբերությունների կրկնակի տարեդարձը՝ դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման 30 և Բարեկամության, համագործակցության և փոխօգնության պայմանագրի ստորագրման 25 տարին: Իսկ միջոցառումների համալիրը, որ անցկացվել է այս երկու տարեդարձերի տոնակատարության շրջանակներում, իմ կարծիքով, հերթական վկայությունն է, որ մեր հարաբերություններն իսկապես այս մակարդակի վրա են։ Հատկապես կցանկանայի նշել նախորդ տարվա ապրիլին, այդ թվում՝ այս օրվա կապակցությամբ, ՀՀ վարչապետի պաշտոնական այցը Մոսկվա, որի ընթացքում տեղի ունեցավ հարուստ բովանդակային զրույց մեր ղեկավարների միջև, որից հետո համատեղ հայտարարություն էր տարածվել, ընդունված երկկողմ և միջազգային օրակարգի գրեթե բոլոր առանցքային հարցերի շուրջ։ Հիշեցնեմ, որ անցած ապրիլն արդեն շատ դժվար ժամանակաշրջան էր միջազգային ասպարեզում։ Չնայած այս բոլոր մարտահրավերներին, այդ այցը կայացավ, և երկկողմ հայտարարությունն ընդունվեց։ Ես կարծում եմ, որ սա մեր հարաբերությունների մակարդակի շատ կարևոր ցուցանիշ է։ Իհարկե, մեր երկրների միջև շարունակվում է ինտենսիվ քաղաքական երկխոսությունը բոլոր մակարդակներում, այդ թվում՝ ամենաբարձր մակարդակով, մեր հարաբերությունների ողջ սպեկտրով։ Իհարկե, շատ մեծ տեղ են զբաղեցնում տարածաշրջանային խնդիրները՝ հաշվի առնելով Ռուսաստանի դերը Հայաստանի և տարածաշրջանի անվտանգությանն առնչվող հարցերում, և այդ եռակողմ համաձայնագրերի իրագործումը, որոնք ուղղված են Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խնդիրների լուծմանը, հարաբերությունների կարգավորումը՝ լուծելու այս բոլոր հակասությունները և պայմանների ստեղծումը, այդ թվում՝ նյութատեխնիկական, Հայաստանի և ընդհանուր առմամբ տարածաշրջանի խաղաղ և կայուն զարգացման համար։
– Ձեր կարծիքով, ի՞նչ տարաձայնություններ կան Ռուսաստանի և Հայաստանի միջև և ինչպե՞ս դրանք հարթել լավագույնս։
-Գիտեք, տարաձայնություն բառն ինձ մի քիչ զուսպ է մոտեցման է տանում։ Ի՞նչ է նշանակում անհամաձայնություն: Եթե խոսենք մեր հարաբերությունների հիմնարար մոտեցումների մասին, ապա, իմ կարծիքով, տարաձայնություններ, որպես այդպիսիք, չկան։ Երկու կողմից էլ կա դրանց կարևորության ըմբռնում, կա մտածելակերպ նրանց զարգացման համար։ Կար ու կա ըմբռնում, որ մեր հարաբերությունները պետք է զարգանան այնպես, որ առավելագույնս համապատասխանեն մեր երկրների շահերին, նպաստեն մեր երկրների առջեւ ծառացած խնդիրների լուծմանը։ Կարծում եմ՝ դժվար է այս առումով խոսել տարաձայնությունների մասին։ Իհարկե, նման լուրջ մարտահրավերներով և հակասական միտումներով այսօրվա աշխարհում մեր հարաբերությունները կանգնած են լուրջ մարտահրավերների առաջ։ Բայց, կրկնում եմ, ինձ համար գլխավորը ոչ թե այդ մարտահրավերների առկայությունն է, այլ այն, որ կա երկուստեք քաղաքական կամք՝ պատշաճ արձագանքելու այդ մարտահրավերներին և պահպանելու մեր հարաբերությունների առանցքը, այն հիմնարար սկզբունքները, որոնք ձևավորվել են դարերի ընթացքում և առնչվում են ոչ այնքան պետություններին, որքան մեր ժողովուրդներին, մարդկանց հարաբերություններին: Դրանց պահպանման ու ամրապնդման մտածելակերպ կա՝ սա է ամենակարեւորը։
Ինչ վերաբերում է որոշակի հարցերի շուրջ դիրքորոշումների տարբերությանը, ապա դա մի կողմից անխուսափելի է, քանի որ օրակարգը շատ հարուստ է, գործը՝ շատ մեծ, կան բազմաթիվ հարցեր, այդ թվում՝ երրորդ խաղացողների անվտանգության, շահերի և գործունեության հետ կապված։ Հետեւաբար, այստեղ, իհարկե, կարող են լինել տարբեր տեսլականներ, դիրքորոշումներ, բայց դա նորմալ է։ Խոսքը երկու ինքնիշխան պետությունների շահերի մասին է, որոնք իրականացնում են այն օրակարգը, որն անհրաժեշտ են համարում։ Բայց, կարծում եմ, սրանք հարցեր են, որոնք չեն ազդում մեր հարաբերությունների հիմքերի վրա։ Կոնկրետ օրինակ բերեմ. այն, ինչ դուք անվանում եք տարաձայնություններ, ասենք դիրքորոշումների տարբերություն, սա երրորդ կողմերի ակտիվ ներգրավումն է տարածաշրջանային հարցերում։ Այստեղ մենք այս բաների վերաբերյալ ունենք մեր սեփական տեսակետը, որը չենք թաքցնում, մասնավորապես՝ այլ մոտեցում ունենք Հայաստանում ԵՄ դիտորդական առաքելության գործունեությանը։ Մենք միանշանակ արտահայտել ենք մեր դիրքորոշումը, այդ թվում՝ բարձր քաղաքական մակարդակով, բայց, կրկնում եմ, սա երկու ինքնիշխան պետությունների հարաբերությունների մի մասն է, որը, համոզված եմ, չի ազդում մեր հարաբերությունների հիմնարար սկզբունքների վրա։
-Հետաքրքիր է, ինչպե՞ս եք գնահատում ՀԱՊԿ-ի գործունեությանը Հայաստանի մասնակցության հետ կապված իրավիճակը։ Կա՞ն հնարավորություններ լուծելու Երևանի և կազմակերպության միջև առկա տարաձայնությունները։
Գիտե՞ք, հարցը այդքան փոքր-ինչ դրամատիզացված տոնով դնելը այնքան էլ չի արտացոլում այն իրական պատկերը, որն այսօր կա։ Հասկանալի պատճառներով հայ հասարակության մեջ այս հարցի մի կողմն ամենազգայունն է և գրավում է բացարձակապես ողջ ուշադրությունը։ Բայց իրական պատկերը շատ ավելի լայն է։ Արդեն նշեցի, որ Հայաստանը նախորդ տարի նախագահել է ՀԱՊԿ-ում։ Ասեմ, որ ընդհանուր առմամբ, և դա հրապարակայնորեն ասվել է մեր նախագահի կողմից, մենք դրական ենք գնահատում նախագահության արդյունքները, քանի որ ՀԱՊԿ-ը բավականին ակտիվ զարգանում է պաշտպանության, արձագանքման և ներուժի զարգացման առումով: Անցյալ տարի ստորագրվեց ՄԱԿ-ի և ՀԱՊԿ-ի միջև համագործակցության վերաբերյալ ևս մեկ երկկողմ բանաձև, նախանշվեցին ՀԱՊԿ-ի և Շանհայի համագործակցության կազմակերպության և ԱՊՀ-ի միջև համագործակցության զարգացման ուղիները։ Ստեղծվել է նոր համակարգող մարմին, որը չի եղել կենսաանվտանգության թեմայով: Սա մեր փոխգործակցության նոր ոլորտ է ՀԱՊԿ շրջանակներում:
Անցյալ տարի ՀԱՊԿ անդամ երկրների մոտ 10 համատեղ հայտարարություն է ընդունվել մի շարք առանցքային միջազգային հարցերի, այդ թվում՝ տարածաշրջանային և միջազգային անվտանգության, զինաթափման, տեղեկատվական անվտանգության, նացիզմի դեմ պայքարի և մի շարք այլ հարցերի վերաբերյալ։ Սա խոսում է այն մասին, որ միջազգային ասպարեզում այս համակարգումը եղել է և կա։ Սովորաբար, համապատասխան իրավասու ծառայությունների միջոցով ՀԱՊԿ-ի շրջանակներում ընթացիկ աշխատանքը ինչ-որ կերպ մնում է հանրության ուշադրության կուլիսներում։ Սա ներառում է ահաբեկչության, անօրինական միգրացիայի և թմրամիջոցների ապօրինի շրջանառության դեմ պայքարը։ Ամեն ինչ կա, ամեն ինչ աշխատում է: Այս առումով հայտարարությունները, թե ՀԱՊԿ-ի հետ Հայաստանի հարաբերություններում դրամատիկ իրավիճակ է, ինձ թվում է, չեն համապատասխանում իրական պատկերին։ Իհարկե, բոլորս էլ գիտենք, որ տարածաշրջանային համատեքստում Հայաստանի հարցերը կան ՀԱՊԿ-ին, բայց բացարձակապես անարդար է ասել, որ ՀԱՊԿ-ը բավականաչափ ուշադրություն չի դարձրել այդ իրավիճակին, 2022 թվականի սեպտեմբերյան դրամատիկ իրադարձություններին։ Հիշեցնեմ, որ արդեն սեպտեմբերի 13-ին հայկական կողմի խնդրանքով տեսակոնֆերանսի միջոցով տեղի է ունեցել ՀԱՊԿ բարձրագույն մարմնի՝ Հավաքական անվտանգության խորհրդի նիստը՝ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարի և կազմակերպության միացյալ կազմակերպության ղեկավարի գլխավորած առաքելություններով, ովքեր այցելել են հայ-ադրբեջանական սահմանի այս շրջանները։ Եվ դրա արդյունքը եղավ ՀԱՊԿ դիտորդական առաքելություն հայ-ադրբեջանական սահմանի տարածք ուղարկելու մասին որոշման նախագիծը, Հայաստանի Հանրապետությանը ռազմատեխնիկական օգնություն ցուցաբերելու մասին որոշումը։ Ինչպես բազմիցս ասել են Ռուսաստանի ղեկավարության ներկայացուցիչները, այդ առաջարկները մնում են ուժի մեջ։ Հիշեցնեմ, որ Հայաստանի արտգործնախարարը վերջերս Մոսկվա կատարած այցի ժամանակ հրապարակավ ասել էր, որ Հայաստանը չի հրաժարվում սրանից, այսինքն՝ այս հարցում աշխատանքները շարունակվում են։
Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ սկզբնաղբյուր կայքում:
