Բարդ է. Հայկական Ժամանակ
ՀՀ Պետեկամուտների կոմիտեն երեկ հաղորդագրություն տարածեց, ըստ որի՝ այս տարվա առաջին եռամսյակում մոտ 24.3 միլիարդ դրամով ավելի շատ հարկ է հավաքվել, քան անցած տարվա նույն ժամանակահատվածում։ Սա, իհարկե, շատ լավ է։ Լավ է, եթե նայում ենք զուտ պետբյուջեի հավաքագրման տեսանկյունից և անտեսում ենք այլ շատ ավելի կարևոր հանգամանքներ ու ցուցանիշներ։ Նախ մի քանի թվային տվյալներ։ Այս տարվա հարկերի հավաքագրման այսպիսի բարձր ցուցանիշը մասամբ պայմանավորված է նրանով, որ անցած տարվա նույն երեք ամիսներին պետական բյուջեն թերակատարվում էր։
Այսինքն, այս տարվա բարձր ցուցանիշը մասամբ ստացվել է այն պատճառով, որ անցած տարի դրանք շատ ցածր էին։ Այսպես, անցած տարվա հունվարին բյուջեն ստացել էր 2.7 տոկոսով ավելի քիչ գումար, քան նախորդ տարվա նույն ամսին, փետրվարին՝ 2 տոկոս, մարտին՝ 0.6 տոկոս։ Դե հիշում եք այդ ժամանակահատվածը՝ Գագիկ Խաչատրյանը Ֆինանսների նախարարն էր, իսկ ՊԵԿ-ը գտնվում է նախարարության կազմում։ Ու հենց անցած տարվա մարտին էլ ՊԵԿ-ը առանձնացվեց ֆիննախարարությունից, իսկ ՊեԿ ղեկավար նշանակվեց Հովիկ Հովսեփյանը։ Բայց սա չէ ամենակարևորը։ Կարևորն այն է, թե ինչի հաշվին են ավելացել հարկերը։
«Մուտքերի աճը հիմնականում պայմանավորվել է ստվերի վերհանման և կանխարգելման նպատակով հարկ վճարողների գործունեության անհատական վերլուծության համակարգերի ներդրմամբ»,- ասված է հաղորդագրության մեջ։ Որտեղ է այդ ստվերը եղել, որ վեր է հանվել բնականաբար՝ չի նշվում։ Այլ կերպ ձևակերպենք՝ ով է պետական բյուջե վճարել այդ 24.3 միլիարդ դրամի լրացուցիչ հարկերը։ Հարցը կարող է միամիտ թվալ, իհարկե տնտեսվարողները՝ կարող է հնչել պատասխանը։ Բայց ամեն ինչ այդքան պարզ չէ։
Օրինակ, եթե բիզնեսի ստվերային մեծ հատված ունեցող տնտեսվարողը 100 դրամով վաճառում է, ասենք, հաց և դրանից 10 տոկոս հարկ է վճարում, ապա կստացվի, որ նա վճարեց 10 դրամ։ Եթե նա հացը թանկացնում, դարձնում է 110 դրամ և դրանից վճարում է արդեն 12 դրամ հարկ, ապա կստացվի. որ նա վճարեց լրացուցիչ 2 դրամ հարկ։ Բայց արդյունքում այդ երկու դրամը վճարել է ոչ թե տնտեսվարողը, այլ գնորդը, որը 10 դրամ ավելի է վճարել հացի դիմաց։ Այսպիսի կոմբինացիայի արդյունքում պետական բյուջեն կհարստանա լրացուցիչ վճարված 2 դրամով, տնտեսվարողը կստանա լրացուցիչ 8 դրամ եկամուտ, իսկ գնորդը կտուժի 10 դրամով։ Արդյո՞ք սա տեղի չի ունեցել։
Մանրամասներին ծանոթացեք թերթի այս համարում:
