Նոր շա՞նս Հայաստանին, թե…ի՞նչ կանի Ռուսաստանը

Եվրամիության անդամ 13 երկրներ հանդես են եկել Արևելյան գործընկերության անդամ երկրների հետ հարաբերությունները շարունակելուն ուղղված նոր գործողությունների ծրագրի մշակման առաջարկությամբ, որն արդեն իսկ ստացել է ”Եվրոպական փաթեթ” անվանումը: Տեսակետ կա, որ սա Եվրոպայի պատասխանն է Արևելյան գործընկերության ծրագրի տապալումից հետո ստեղծված իրավիճակին: Այդ փաթեթի մանրամասները դեռևս հայտնի չեն, սակայն պետք է ենթադրել, որ դրանով Եվրոպան փորձելու է նոր գործիքներ գտնել Եվրամիության ընդլայնմանն ուղղված ու առայժմ տապալված քաղաքականության համար: 

Այս փաթեթի վերաբերյալ Henaran.am-ը զրուցեց ԱԺ արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախկին նախագահ, միջազգային փորձագետ Հովհաննես Իգիթյանի հետ:

-Պարոն Իգիթյան, արդյոք Եվրոպական փաթեթը նոր հնարավորություն է Հայաստանի համար, և ի՞նչ կետեր կան նախատեսված մեզ համար:

-Եթե տեխնիկական տեսակետից նայենք, Հայաստանը նշված է ընդամենը մեկ կետում, որ հաշվի առնելով նոր իրավիճակը` Հայաստանի համար պետք է պատրաստել այսպես ասած` նոր համագործակցության փաթեթ: Եթե ընդհանուր առմամբ նայենք, այդ քսան քայլերն ուղղված են Արևելյան գործընկերության երկրների` Վիլնյուսի սամիթից հետո անելիքներին:

ԵՄ-ը բազմիցս հայտարարել է ու նորից է պնդում, որ դռները փակ չեն, իսկ քանի դեռ Հայաստանը Մաքսային միության լիարժեք անդամ չէ, ապա ցանկացած կետ կարող է  վերաբերվել նաև Հայաստանին: Ի վերջո Ասոցացման համաձայնագրի նախագիծն ուժի մեջ է, և ես հույս ունեմ, որ մի օր Հայաստանի կառավարությունը և որոշում ընդունողները կհասկանան, որ Մաքսային միությունը մեր ճանապարհը չէ, որ Հայաստանը հնարավորություն կունենա նորից անդրադառնալ Ասոցացման համաձայնագրին ու Խորը և համապարփակ ազատ առևտրի գոտուն:

Եթե, ինչպես դուք եք ասում, կառավարությունը չգիտակցի, որ Մաքսային միությունը մեր ճանապարհը չէ, ապա Եվրոպական փաթեթն ինչ-որ արժեք կունենա՞:

-Իհարկե կունենա, բայց այստեղ պետք է բացառենք այն դեմագոգիան, որն անում են ՀՀԿ-ականները, որ միևնույնն է կունենանք Ասոցացման համաձայնագիր: Կունենանք, բայց լրիվ այլ մակարդակի:

-Այսինքն ոչ տնտեսակա՞ն:

-Համագործակցության խորության տեսակետից մակարդակն այլ ձևի է լինելու: ԵՄ-ն ունի համարյա բոլոր երկրների համագործացություն Սիրիայի, Իրաքի, ամենադիկտատորական երկրների հետ, ուղղակի խորությունը, հատկապես տնտեսական ու քաղաքական  պայմանագրերի լրիվ տարբերվում են: ԵՄ-ն Հայաստանի հետ կպատրաստի ավելի ցածր համագործակցության բնույթի համաձայնագիր, դա կլինի ավելի ցածր, քան Ադրբեջանի հետ, որովհետև Ադրբեջանը ՄՄ անդամ չէ ու ավելի ազատ է իր հարաբերությունների մեջ, քան թե Հայաստանը: Դա կլինի Բելառուսի նման, ինչ-որ սիմվոլիկ հարաբերությունների մասին համաձայնագիր:

–Կարծում եք, որ թեկուզ նման համաձայնագրի ստորագրումը ՌԴ-ի սրտով կլինի՞ :

-Նույն ինքը Ռուսաստանը պատրաստում է Ասոցացման պայմանագիր ու տարբեր մակարդակի ու ոլորտների բանակցություններ է տանում ԵՄ-ի հետ, ու խոսում է ազատ առևտրի հատկանիշներ ունեցող հարաբերությունների մասին: Հնարավոր չէ, որ երկու միավորում, ինչպես ՌԴ-ն ու ԵՄ-ն են, չհարաբերվեն ու դրանք պետք է թղթի վերածած ու ճշտված լինեն, բայց չպիտի շփոթենք Հայաստանի այն հնարավորությունների հետ, որ կորցրինք չստորագրելով չորս տարի բանակցված պայամանագիրը: Խոսքը գնում էր եվրոպական տնտեսական գոտու մեջ մտնելու մասին, իսկ եթե Հայաստանը մտնի ՄՄ, դա անհնարին կլինի, Հայաստանը, չվերահսկելով Մաքսային քաղաքականությունը, չի կարող ազատ ու ուղիղ ձևով համագործակցել Եվրամիության հետ: