Եւս մեկ հնարավորություն
Գաղտնիք չէ, որ մեր տարածաշրջանը միշտ էլ եղել է աշխարհաքաղաքական բևեռների ուշադրության կիզակետում: Աշխարհաքաղաքական գործընթացների առումով այն բավական լավ աշխարհագրական դիրք ունի և հանդիսանում է յուրօրինակ միջանցք հարավի և հյուսիսի, արևմուտքի ու արևելքի միջև:
Այս միջանցքն էներգառեսուրսներով հարուստ տարածաշրջանների հասանելիության առումով էլ բավական գայթակղիչ է, և դա է պատճառը, որ գլոբալ խաղացողները շախմատի գլոբալ խաղատախտակի այս հատվածում կատաղի պայքար են մղում:
Այսպես, ՛՛Ազատություն՛՛ ռադիոկայանին տված հարցազրույցում ԱՄՆ դեսպան Ջոն Հեֆերնը լավագույնս ցույց տվեց վերոնշյալի անբեկանելիությունը: Նա արեց մի շարք ուշագրավ հայտարարություններ, որոնց արժե անդրադառնալ:
“Հայաստանի ղեկավարները թե՛ հրապարակավ, թե՛ մասնավոր զրույցներում մեզ և ԵՄ-ին վստահեցրել են, որ մտադիր են շարունակել բարեփոխումների գործընթացը, և մենք շարունակելու ենք հնարավորինս խթանել, առաջ մղել, խրախուսել և աջակցել այս պրոցեսը”,- հայտարարել է նա: ԱՄՆ դեսպանի այսպիսի հայտարարությունը չէր կարող չնշանակել, որ Արևմուտքն ամենևին էլ մտադիր չէ հրաժարվել Հայաստանից չնայած նրան, որ վերջինս ցանկանում է մտնել Մաքսային միություն:
Սա հակազդման գլոբալ քաղաքականության օրինաչափ վարքագիծ է, որն արդեն կարող է լինել ավելի շատ սկզբունքների, քան շահերի պայքար՝ սկզբունքը նույնիսկ դիտարկելու որպես գլոբալ շահի բաղկացուցիչ:
Ամերիկյան ՛՛սպին դոկտորը՛՛ եկավ օգնելու ԵՄ-ին՝ ախտորոշել ռեգիոնալ քաղաքականության համախտանիշը: Հատկանշական է, որ Հեֆերնը խոսքի մեջ նույնականացրեց ԱՄՆ-ը և ԵՄ-ն՝ հավանաբար ցույց տալով Մոսկվային, որ Հարավային Կովկասում ցանկացած հարց առնչվում է նաև իր կենսական կամ, առնվազն, կարևոր շահերին, իսկ հայտնի է, թե ինչպես են ԱՄՆ շահերը հերկում աշխարհաքաղաքական ցանկացած անկյուն:
Այստեղ հատկանշական է, որ պարոն դեսպանը շեշտեց Հայաստանի սուվերենությունը, ինչը իվանագիտական այն մեսիջն էր, որ Ռուսաստանն իրավունք չուներ ճնշում գործադրելու Երևանի կամարտահայտության վրա, այսինքն՝ Ռուսաստանի ղեկավարությունն անընդունելի վարք է դրսևորել:
Փոխարենը, շեշտելով Հայաստանի ազատ ընտրության հնարավորության կարևորությունը՝ նա անուղղակիորեն հասկացրեց, որ ԱՄՆ-ն երբեք չի սահմանափակում իր գործընկերների ազատ ընտրության հնարավորությունը՝ այսպիսով ցույց տալով ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի արժեհամակարգերի որակական տարբերությունը:
Պատահական չէր, որ դեսպանը երկու անգամ շեշտեց, որ Հայաստանի ղեկավարությունը խոստացել է շարունակել հարաբերությունները ԵՄ-ի հետ ինտեգրացիոն գործընթացներում:
Սա, ըստ ամենայնի, նշանակում էր, որ հայերն ունեն ևս մեկ հնարավորություն ԵՄ-ի հետ հարաբերությունների կառուցման համար. քաղաքական խոստումը, որին Բրյուսելն ու Վաշինգտոնը դեռևս վստահում են և պատրաստ են օժանդակել դրա իրականացմանը:
Փաստորեն,ԱՄՆ-ը պատրաստվում է տարածաշրջանային նոր հարաբերությունների մշակմանը, այն կարող է փոխել սեփական քաղաքականության կառուցվածքային որոշ բաղադրիչներ, որը թույլ կտա մանևրի լայն դաշտ բացել:
Այն դեպքում, երբ Ռուսաստանը վերջնականապես “կստանա” Հայաստանը, ԱՄՆ-ը կներքաշի մյուս երկու պետությունները, իսկ Հայաստանը ռուսական ազդեցության ոլորտում կլինի միայն ինստիտուցիոնալ բաղադրիչով՝ գաղափարական, մշակութային, ֆունկցիոնալ առումներով մնալով արևմտյան արժեհամակարգի մի մասնիկ: Իսկ սրան Ռուսաստանը չպետք է խոչընդոտի. չէ՞ որ նրա նպատակը Հայաստանի մասով իրականացավ:
Արման Սահակյան քաղաքագետ
