Վտանգավոր բացահայտում. Ժամանակ
Տեր-Պետրոսյանը որեւէ նոր բան չասաց, եւ թվում է, որ նրա ելույթը չպետք է արժանանար մեծ ուշադրության: Եվ թերեւս այսպես էլ կլիներ, եթե եղած չլիներ ապրիլյան պատերազմը, որը շատ պարզ կերպով ի ցույց դրեց, թե ում հետ գործ ունի Հայաստանը թե`
ի դեմս Ադրբեջանի, թե` ի դեմս «ռազմաքաղաքական դաշնակից» համարվող Ռուսաստանի: Եվ այդ պատերազմի իրողության պայմաններում, դրանից ընդամենը մի քանի ամիս անց 1997 թվականի բանաձեւի կրկնությունը դառնում է իսկապես արտառոց եւ ոչ թե «ռեալ պոլիտիկի» դրսեւորում, ինչպես Տեր-Պետրոսյանը հաճախ փորձում է իմաստավորել իր մոտեցումները, այլ հակառակը՝ իրականության զգացումի իսպառ կորստի վկայություն, իրապաշտության անկում:
Ընդ որում, առանձնապես խնդրահարույց է այն, որ այդ դիրքորոշմամբ հանդես եկողը Հայաստանի Հանրապետության Առաջին նախագահն է, թեեւ դա, իհարկե, այլեւս վաղուց առավելապես խորհրդանշականություն է եւ դադարել է էական ներքաղաքական կամ ներազգային գործոն լինելուց: Ընդ որում, դա բնորոշ է թերեւս Հայաստանի նախագահական ինստիտուտին ընդհանրապես, քանի որ թե առաջին, թե’ երկրորդ եւ թե’ Երրորդ նախագահները սկզբունքորեն հանդես են եկել նույն մոտեցմամբ, տվել են համաձայնություն նույն տրամաբանությանը: Դրա մասին են վկայում նաեւ թե’ Ռոբերտ Քոչարյանի, թե’ Սերժ Սարգսյանի բազմաթիվ հայտարարությունները, մադրիդյան սկզբունքներին եւ կազանյան պլաններին տված համաձայնությունները: Տեր-ՊԵտրոսյանն ընդամենը համարձակվում է հանդես գալ ուղիղ, բաց տեքստով ձեւակերպելով իր մոտեցումն իբրեւ քաղաքական դիրքորոշում՝ իշխանական «շուստրիության» փոխարեն: Այդքանը:
Այժմ էլ Տեր-Պետրոսյանը այդ դիրքորոշումը փորձում է դարձնել ՀԱԿ նախընտրական «մեխը», Ներկայացնել հայտ այդ փաթեթավորումով, որն ուղրխած է թե’ Սերժ Սարգսյանին՝ որպես առաջարկ, եւ թե’ Ռուսաստանին, քանի որ Տեր-Պետրոսյանն ակնհայտորեն իր լոյալությունը եւ պատրաստականությունն է հայտնում Ռուսաստանի «պլաններին», որտեղ Հայաստանի շահ ըստ էության գոյություն չունի:
Ողջ խնդիրն այն է, սակայն, որ այդ պլաններին համաձայնություն է տվել նաեւ Սերժ Սարգսյանը: Նա խոստովանել է այդ մասին եւ’ ապրիլի 23-ին «Բլումբերգ»-ին տված հարցազրույցում, եւ նոյեմբերին Դմիտրի Կիսելյովին տված հարցազրույցում:
Մինչդեռ որպես Ռուսաստանին ուղղված մեսիջ Տեր-Պետրոսյանի ելույթը արժեք ձեռք կբերի այն դեպքում, եթե Սերժ Սարգսյանը դիմադրում է Ռուսաստանի «պլաններին»: Ուրեմն ինչ է ստացվում՝ կա՞ այդ դիմադրությունը, թե՞ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանն ուղղակի փորձում է օգնության ձեռք մեկնել Ռուսաստանին եւ Սերժ Սարգսյանին՝ ռուսական կարգավորման «պլանները» իրականություն դարձնելու եւ այդպիսով Հայաստանի անվտանգությանը «անշրջելի» հարված հասցնելու համար:
Այդ հարցադրման ինդիկատոր կարող է լինել Տեր-Պետրոսյանի ելույթին իշխանության արձագանքը, որը, պետք է խոստովանել, առայժմ բավական զուսպ է, մեղմ, կարծես թե չկա հակադարձելու փութաջանություն: Իշխանությունը կամ մտածում է, կամ սպասում է Տեր-Պետրոսյանի ելույթին Ռուսաստանի արձագանքին, կամ իշխանությունը Ղարաբաղյան խնդրում չունի Տեր-Պետրոսյանի աջակցությւսն կարիքն ու բոլորովին ուշադրություն չի դարձրել նրա Ելույթին` չընդունելով խորհրդարանի ընտրության այն «դիսկուրսը», որի շուրջ առաջին Նախագահը առաջարկում է երրորդին պայմանավորվելնոր խորհրդարանում ՀԱԿ ներկայացվածության մասով:
Իրավիճակն ընդհանրապես Հայաստանի համար «մերկացնող» է եւ ինչ-որ իմաստով «ապրիլյան դասերը» նոր երանգով վեր հանող: Հերթական անգամ ակնառու է դառնում այն, թե Հայաստանի անկախության երկու տասնամյակի ընթացքում որքան ցածր նշաձողի վրա է եղել Ղարաբաղյան հակամարտության քաղաքական բանաձեւումը Հայաստանի հասարակական-քաղաքական կյանքում: Այն դեպքում, երբ խոսքը վերաբերում է մի հարցի, որըեւ ըստ էության Հայաստանի պետականաշինության առանցքն է, որի վրա է կառուցվել պետականությունը, գցվել դրա հիմքը: Ոչ միայն ցածր, այլ նաեւ Հայաստանի անվտանգության եւ զարգացման խնդիրները աղավաղող նշաձող: Մինդեռ այդպիսի ցածր եւ աղավաղված նշաձողի առկայությունը Հայաստանի անվտանգության, պաշտպանվածության եւ «ապրիլյան դասերի» տեսանկյունից պակաս վտանգավոր չէ Հայաստանի համար, քան, օրինակ, կառավարման ոլորտում համատարած կոռուպցիայի առկայությունը:
Այդ նշաձողի բարձրացումը Հայաստանում նույնքան ռազմավարական եւ կենսական խնդիր է, որքան կոռուպցիայի դեմ իրական պայքարը:
Օրվա մյուս հրապարակումներին ծանոթացեք թերթի այս համարում: