Քաղաքական ուժերը պետք է ձևակերպեն՝ կոնկրետ ո՞րն է ապագայի իրենց տեսլականը․ «Փաստ»
«Արցախյան երկրորդ պատերազմում հայկական կողմի կրած պարտությունը լիովին նոր ներքաղաքական իրադրություն է ստեղծել երկրում։ Հանրային տրամադրություններում կտրուկ փոփոխություն է նկատվում, եւ երկիրը պարտության առաջնորդած իշխանությունները չունեն այն վստահությունն, ինչ ունեին պատերազմից առաջ։ Դե, 2018-ի մասին չենք խոսում, դա արդեն վաղուց «նախկին» է: Եվ այս իրավիճակում հասկանալի է, որ քաղաքական դաշտում ստատուս քվոն փոփոխության է ենթակա, իսկ էական վերադասավորումներն իրենց երկար սպասել չեն տա։ Այն, որ արտահերթ զարգացումներ պետք է տեղի ունենան, դրանում կասկած չկա, սակայն տվյալ իրավիճակում գոյություն ունեն ներքաղաքական պատկերի ամբողջացման երկու հիմնական տարբերակներ։ Մի տարբերակն այն է, որ հանրության ու քաղաքական ուժերի ճնշման ներքո կառավարությունը հրաժարական է տալիս ու ստեղծվում է ազգային համաձայնության կառավարություն, որն էլ իր հերթին պետք է նախապատրաստի արտահերթ ընտրությունների անցկացումը։ Իսկ մյուս տարբերակը, որին հակված են իշխանությունները, համապատասխան սահմանադրական փոփոխություններից հետո խորհրդարանն ինքնալուծարվում է, Փաշինյանը շարունակում է պաշտոնավարել մինչեւ արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների անցկացումը։
Կա, իհարկե, երրորդ տարբերակը, որը Նիկոլ Փաշինյանի «երազանքի» տարբերակն է. այն է, առանց որեւէ արտահերթ գործընթացի գնալ հերթական ընտրությունների: Բայց սա, իհարկե, ֆանտաստիկայի ժանրից է. դժվար է այդպիսի վատ կարծիք ունենալ մեր հասարակության մասին, թե թույլ կտա նման բան: Թե առաջին երկուսից կոնկրետ որ տարբերակով քաղաքական զարգացումները կընթանան, դեռ դժվար է հստակ ասել, բայց պետք է նկատի ունենալ, որ քաղաքական հանգուցալուծման ցանկացած տարբերակի անբաժանելի մաս են արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունները։ Սակայն այլ հարց է, որ դրանք պետք է տեղի ունենան երկրի ներսում իրավիճակի կայունացումից եւ առկա սպառնալիքների մեծ մասի չեզոքացումից հետո։ Խնդիրն այն է, որ հապշտապ կարգով ընտրությունների անցկացումը չի բխում պետության շահերից, քանի որ այդ դեպքում ողջ հանրային ուշադրությունը եւ էներգիան առկա մարտահրավերներին դիմակայելու փոխարեն կկենտրոնանա ընտրությունների անցկացման վրա։
Ըստ այդմ, կարեւոր է նաեւ հասկանալ, թե քաղաքական ուժերն ինչպես են դիրքավորվելու եւ ինչ ֆորմատով են մասնակցելու ընտրություններին, որպեսզի առավելագույն ձեւով կարողանան արժանանալ հանրության վստահությանը։ Հնարավոր է, որ լինեն նաեւ ուժեր, որոնք նախընտրեն բոյկոտել ընտրությունները՝ հաշվի առնելով, որ Փաշինյանը հնարավորություն է ստանալու պաշտոնավարել եւ կազմակերպել ընտրությունները, որի դեպքում շատ մեծ է դրանց կեղծման հավանականությունը։ Բայց քաղաքական դիրքորոշումների պահով արդեն իսկ որոշակի հստակություն է նկատվում։
Օրինակ՝ Ռոբերտ Քոչարյանի վերջին հարցազրույցից պարզ դարձավ, որ վերջինս հայտ է ներկայացնում մասնակցելու արտահերթ ընտրություններին՝ ընդ որում, անձամբ իր դեմքով։ Եվ ուշագրավ է, որ իր խոսքում երկրորդ նախագահը, հաշվի առնելով անցած ուղին եւ տարիների փորձը, գտնում է, որ այս ծանր իրավիճակը հաղթահարելի է, իսկ առաջին հայացքից անլուծելի թվացող բազմաթիվ խնդիրներ լուծելի են՝ նշելով, թե անկասկած հնարավոր է ոտքի կանգնել, հնարավոր է դառնալ լուրջ պետություն, հնարավոր է փրկել Արցախի մնացած մասը, հնարավոր է ապահովել երկրի անվտանգությունը եւ այդպես շարունակ։
Ըստ էության, այն պարագայում, երբ գործող իշխանությունները ամբողջովին բարոյալքված են եւ այլեւս իզորու չեն առաջնորդել երկիրը, երբ համընդհանուր ապատիայի նշաններ կան, Քոչարյանը հանրության եւ քաղաքական ուժերի ուշադրությունը սեւեռում է ապագայի տեսլականի վրա։ Եվ այս տեսանկյունից քաղաքական հարթակում եւ մասնավորապես ընդդիմադիր դաշտում հստակեցումներ են անհրաժեշտ։
Քաղաքական ուժերը պետք է հասկանան իրավիճակի ամբողջ լրջությունը եւ ձեւակերպեն, թե կոնկրետ ինչի՞ են ցանկանում հասնել, ո՞րն է իրենց տեսլականը ապագայի մասով։ Եվ այստեղ հարց է, թե արդյոք երկիրն այս ճահճից դուրս բերելու նպատակով նրանք իրենց մեջ ուժ կգտնե՞ն ջանքերը միավորելու համար, թե՞ կգնան պառակտման ճանապարհով՝ յուրաքանչյուրն առաջնային համարելով սեփական հավակնությունները, այլ ոչ թե ապագայի ծրագրերը։ Հաշվի առնենք, որ առանց այդ էլ այսօր հասարակությունը պառակտված է, եւ պետության իմունիտետի թուլացման պատճառներից մեկն էլ այդ է, ուստի պետք չէ նորից կատարել անցյալի սխալները եւ կրկին քայլել Փաշինյանի իշխանության տրորված ճանապարհով, որի արդյուքում հանրության մեջ սեւերի ու սպիտակների բաժանարար գծեր անցկացվեցին, ատելության գեներացումը հասավ իր գագաթնակետին»:
