Էն հորքուրի գանձ աներձագին ասեք, թող հնարավորինս քիչ խոսի ու քիչ խայտառակվի

Պարոն Փաշինյան, քանի որ ձեր թիմի անգրագետ պատգամավորները մեկը մյուսի հետևից կրկնում են ձեր կողմից ասված էլ ավելի անգրագետ միտքը` թե Ամուլսարի շահագործումն արգելելու իրավական հիմքեր չկան, որոշեցի օգնել ձեզ ու ձեր թիմակիցներին էլ ավելի խայտառակ չլինելու համար և մի քանի իրավական հիմք տրամադրել:

ՀԻՄՔ 1. Լիդիանի կողմից փորձաքննության ներկայացված Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման (ՇՄԱԳ) հաշվետվություններում ապահովված չի եղել դրանց ամբողջականությունը, հավաստիությունը և գիտական հիմնավորվածությունը, և դրանով իսկ խախտվել է Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման և փորձաքննության մասին ՀՀ օրենքի հոդված 5-ի 2-րդ մասի 4-րդ և հոդված 27-ի 2-րդ մասի 3-րդ կետերի պահանջները:

ՀԻՄՔ 2. «Հայաստանում Ամուլսարի ծրագրի երկրաքիմիական բնութագրության արդյունքների գնահատում և հավելյալ ուսումնասիրությունների առաջարկ» փաստաթղթում միջազգային փորձագետները, ուսումնասիրելով Ընկերության համապատասխան փաստաթղթերը, եզրակացնում են․ «Լիդիանը չի հետևել արդյունահանվող նյութերի երկրաքիմիական բնութագրության համար ընդունելի գործընթացներին: Սխալները կամ բացթողումները ներառում են հետևյալը․

ա) նշված չեն թափոնների երկրաքիմիական փորձարկումների միավորները,

բ) քանդվելիք լեռնային ապարների հսկայական ծավալների համեմատ չափազանց քիչ նմուշներ են վերցվել,

գ) չեն օգտագործվել այնպիսի նմուշներ, որոնք թթվարտադրող կամ աղտոտիչ նյութեր արտազատող վարքագծերի ամբողջական շարք են դրսևորում,

դ) կինետիկ փորձարկումները վաղաժամ են դադարեցվել՝ նախքան կայուն վիճակի կամ առավելագույն աղտոտիչ խտության կամ կայուն pH արժեքի հասնելը,

ե) օգտագործվել են անպատշաճ կարճաժամկետ տարրալվացման փորձարկումներ,

զ) չեն փորձարկվել հայտարարված մեղմացնող միջոցառումները, որոնք կանխարգելելու կամ մեղմացնելու են հանքի թթվային ջրերի կազմավորումն ու տեղաշարժը»:

ՀԻՄՔ 3. Ամուլսարում հանքերի խոռոչների բացումը, հանքաքարի մանրացումը և դատարկ ապարների (կոշտ թափոնների) կույտավորման աշխատանքները նախատեսվում է կատարել Սևանա լճի ջրհավաք ավազանում, որի մասն են կազմում նաև Կեչուտի և Սպանդարյանի ջրամբարները, Արփա և Որոտան գետերի ջրհավաք ավազանները՝ մինչև Կեչուտի ջրամբար («Սևանա լճի մասին» ՀՀ օրենքի 3-րդ հոդված): «Սևանա լճի մասին» ՀՀ օրենքի համաձայն (8-րդ, 10-րդ, 26-րդ հոդվածներ) արգելվում է Սևանա լճի էկոհամակարգի վրա վնասակար ազդեցություն ունեցող ցանկացած տեսակի գործունեություն:

Կեչուտի ջրամբարի ջրերը հասնում են Սևանա լիճ, հետևաբար, խախտվում են «Սևանա լճի մասին» ՀՀ օրենքի վերոնշյալ հոդվածները: Խախտվում են նաև ՀՀ Ջրային օրենսգրքի մի շարք պահանջներ (ՀՀ Ջրային օրենսգրքի 99-րդ, 108-րդ հոդ.):

ՀԻՄՔ 4. «Ընդերքի մասին» ՀՀ օրենսգրքի 26-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն «Ընդերքի առանձին տեղամասերի օգտագործումն արգելվում է … եթե հայցվող ընդերքի տեղամասի վրա գտնվող հողամասում կան «Հայաստանի Հանրապետության կարմիր գրքում գրանցված բույսեր կամ կենդանիների բնակատեղիներ, ինչպես նաև եթե տվյալ տարածքով անցնում են կենդանիների միգրացիոն ուղիներ»:

«Բուսական աշխարհի մասին» ՀՀ օրենքի 17-րդ հոդվածի համաձայն «Արգելվում է ցանկացած գործունեություն, որը հանգեցնում է Հայաստանի Հանրապետության բույսերի Կարմիր գրքում գրանցված տեսակների թվաքանակի կրճատմանը և դրանց աճելավայրերի վատթարացմանը»:

«Կենդանական աշխարհի մասին» ՀՀ օրենքի 16-րդ հոդվածի համաձայն, «Արգելվում է ցանկացած գործունեություն, որը կհանգեցնի Հայաստանի Հանրապետության կենդանիների Կարմիր գրքում գրանցված տեսակների թվաքանակի կրճատմանը և դրանց ապրելավայրերի վատթարացմանը»:

Բնության համաշխարհային հիմնադրամի (WWF) հայաստանյան մասնաճյուղի տվյալներով՝ Ամուլսարի նախագծի քարտեզում նշված է ՀՀ Կարմիր գրքում գրանցված մեկ բուսատեսակի` մատնունի ծիրանավորի (Potentilla porphyrantha) աճելու վայրը, ինչպես նաև նշված են ՀՀ կարմիր գրքում գրանցված երկու տեսակի սողուններ, 18 տեսակի թռչուններ, 4 տեսակի կաթնասուններ:[11] Ամուլսարի նախագծի ՇՄԱԳ-ում և հավելվածներում ևս նշված է, որ նախագծի տարածքում են ապրում Կարմիր գրքում գրանցված տեսակներ, այդ տարածքով են անցնում Կարմիր գրքում գրանցված մի շարք կենդանատեսակների միգրացիոն ուղիները (հայկական մուֆլոնի, ընձառյուծի, բեզոարյան այծի և այլ կենդանատեսակների միգրացիոն ուղիները, որոնցից շատերը գրանցված են ոչ միայն Հայաստանի, այլև միջազգային Կարմիր ցուցակում): Սակայն ՀՀ Կառավարությունն անօրինական որոշում է ընդունել՝ թույլատրելով Կարմիր գրքում գրացված մատնունի ծիրանավոր բուսատեսակը տեղափոխել Սևանի բուսաբանական այգի, ինչը «Բուսական աշխարհի մասին» ՀՀ օրենքի 17-րդ հոդվածի, Կենսաբազմազանության մասին և Վայրի ֆլորայի և ֆաունայի պահպանության մասին կոնվենցիաների կոպիտ խախտում է:

Հետևություն. Ամուլսարի ոսկու ծրագրի նախագիծը հակասում է «Ընդերքի մասին» ՀՀ օրենսգրքին, «Բուսական աշխարհի մասին» և «Կենդանական աշխարհի մասին» ՀՀ օրենքներին, քանի որ այդ տարածքում աճում և բնակվում են Հայաստանի Կարմիր գրքում գրանցված բուսատեսակներ և կենդանատեսակներ:

Նշված իրավական ակտերում արգելող դրույթներն ամրագրված են իմպերատիվ կերպով և չեն նախատեսում որևէ վերապահում կամ բացառություն!!!!

Ներկայացված փոխհատուցման ծրագրերը հիշյալ օրենքների կատարում չեն կարող համարվել!!!!

Իրականում հիմքերը շատ ավելին են, ընդ որում այնպիսի քրեորեն հետապնդելի, ինչպիսիք են փաստերը խեղաթյուրելը և թաքցնելը:

Հ.Գ.~Պարոն Փաշինյան, միգուցե՞ վերջ տայիք մարդկանց ակնհայտ բթամիտի տեղ դնելու ձեր արատավոր պրակտիկան:

Էն հորքուրի գանձ աներձագին էլ ասեք, թող հնարավորինս քիչ խոսի ու քիչ խայտառակվի»:

Լուսինե Հարոյան