Պատերազմը կրկին դեմ տվեց մեզ իրար

Նոր պատերազմը էլի բերեց, հարազատացրեց բոլորիս նորից նոր՝ հազար տարի չտեսած, բայց նույնը մնացած …պատերազմը կրկին դեմ տվեց մեզ իրար, ասեց՝ «էս եք, հայեր՝ էսքանդ եք, ինչ անում եք՝ էսքանովդ պիտի անեք: Ոչ թե քիչ եք՝ այլ պարզապես բոլորդ նույնն ենք»:

Նորածին երեխան էլ մեծանալու ա ու ձեռք բերի բոլորիս դիմագծերը՝ Գուրգեն ա, Հակոբ ա, Սամվել ա, Ստեփան ա՝ կապ չունի, մեզնից մեկն ա, մերն ա, բոլորս նույն անձն ենք:

Երկրի օդը պարզվել ա ոնց որ վարար, մաքրագործող, նախնադարյան անձրևից հետո՝ ոչ այլանդակ ու լպիրշ ծիծաղ ա լսվում փողոցներում, ոչ ռաբիզն ա ականջ ծակում, սրճարաններում ջահելները խոսում են պատերազմից ու զենքից, ոչ վեճ կա, ոչ լեզվակռիվ ու դժգոհություն: Կատարսիս՝ կասեր դրամայի պատմության հանգուցյալ դասախոսը:

Նայում եմ էս ամենից հոգնած, զուսպ, կենտրոնացած հայացքով, երբեք չհանձնվող հերթական իմ հայի հետևից ու չիմացածս աղոթքները լցվում են հոգիս: Իրա ձայնն էլ լսում եմ գլխումս՝«Չվերջացավ սրանով,- ասում ա նա ինձ, հեռանում ա, բայց ձայնը հետս ա,- Անտեր պատմությունը թարսվել ա հետս, դասը վատ սովորած աշակերտի նման անընդհատ նույնն ա կրկնելու:

Ու ես դա գիտեմ: Բայց ինքը ո՞վ ա, որ ինձ կոտրի, ինքը ու՞մ շունն ա՝ ես Հայ եմ, ես իմ Աստվածների պես հին եմ, ես էս ամենը տեսել եմ ու էլի կտեսնեմ: Բայց հազար հատ պատմություն էլ որ գան իրար ձեռք բռնած՝ մեկ ա իմ ուզածն ա լինելու: Ինքը տեղյակ չի: Իսկ ես դա գիտեմ: Ես դա վաղուց գիտեի, դեռ չծնված: Լավ ա լինելու, չմտածես: Ոչ թե վերջը, այլ պարզապես՝ լավ ա լինելու: Ափսոս տղերքը … :

Ի՞նչ արած՝ կապրեմ իրանց փոխարեն, իրանց կյանքով՝ տարբերություն չկա, թե մեզնից ով ա գնում, ով ա մնում՝ մեռելներ, ողջեր՝ բոլորս ապրում ենք իրար հետ: Հայ ազգը ողջ լինի, տղերքն էլ նույն կյանքով էին ապրելու, եթե ապրեին: Ու ես էլ նույնը կանեմ ինչ որ իրանք, երբ որ անելուս հերթ գա:

Քրիստ Մանարյան