Նիկոլ Փաշինյանը ժամանակ առ ժամանակ թեժացնում էր ատելության մթնոլորտը՝ կրակի վրա յուղ լցնելով. Փաստ

Հաշված օրեր հետո ոտք ենք դնելու նոր տարի: 2019 թվականը բուռն զարգացումներով լի տարի էր, և հարկ է հասկանալ՝ ինչ արդյունքներ ունենք տարբեր ուղղություններով, որպեսզի հնարավոր լինի պատկերացում կազմել, թե արդեն ինչ միտումներ են նախանշվում 2020 թվականին սպասվող զարգացումների համար:

Դատական համակարգում տեղի ունեցած գործընթացների մասին

2018 թվականի դեկտեմբերի ընտրությունների արդյունքում Նիկոլ Փաշինյանը և իր թիմն իշխանություն ստացան ինչպես օրենսդիր, այնպես էլ գործադիր մարմիններում:

Եվ նոր իշխանություններն առաջ ընթացան այն մոտեցմամբ, թե իրենք, ստանալով ժողովրդի մեծամասնության քվեն, իրավունք ունեն ոտնահարել դատական իշխանության անկախության սկզբունքը, քանի որ դատարանների ինքնուրույն որոշումները շատ հաճախ չէին բխում իրենց շահերից:

Հենց այս հանգամանքով էր պայմանավորված, որ 2019 թվականի մայիսի 20-ին վարչապետ Փաշինյանի հորդորով մի խումբ քաղաքացիներ արգելափակեցին դատարանների շենքերը և թույլ չտվեցին դատավորներին ներկայանալ աշխատանքի:

Այս դեպքից անմիջապես հետո Փաշինյանը հայտարարեց դատական համակարգում սպասվող վեթինգի մասին:

Սակայն այսքանով դատական համակարգի հետ կապված հարցը չփակվեց:

Պարզվեց, որ իշխանությունների համար լուրջ պրոբլեմներ է ստեղծում Սահմանադրական դատարանը, որը Սահմանադրության գերակայությունը ապահովող արդարադատության բարձրագույն մարմինն է:

Փաշինյանի իշխանությանն անհանգստացրեց այն հանգամանքը, որ արդարադատություն իրականացնելիս ՍԴ-ն անկախ է և ենթարկվում է միայն Սահմանադրությանը:

Ուստի Փաշինյանը խնդիր դրեց վերակազմավորել ՍԴ-ն և փոխել այս կառույցի անդամներին, բայց քանի որ ՍԴ անդամները հրաժարվեցին ենթարկվել իշխանությունների կամքին, բիրտ ճնշումներ սկսվեցին նրանց և հատկապես ՍԴ նախագահ Հրայր Թովմասյանի նկատմամբ՝ սկսած լրատվամիջոցներով նրանց անվանարկումից մինչև քրեական գործերի հարուցում:

Բայց այսպիսի քայլերը ոչ միայն երկրի ներսում, այլև միջազգային կառույցների կողմից կոշտ արձագանք ստացան, որից հետո իշխանությունները հակվեցին ՍԴ դատավորներին պատվավոր թոշակի ուղարկելու մտքին, երբ թոշակի գնալուց հետո էլ նրանց աշխատավարձը պահպանվի:

Ստացվում է, որ իշխանությունը փորձում է նրանց կաշառել անաշխատ կայուն եկամուտ ստանալու հեռանկարով: Սակայն սա նաև պատվի և մասնագիտական հեղինակության հարց է, և դժվար թե դատավորները համաձայնեն իշխանությունների առաջարկին:

Ուստի իշխանություններին մնում է ՍԴ-ն վերակազմավորելու միայն մեկ տարբերակ, և դա պետք է կատարվի սահմանադրական փոփոխությունների միջոցով, բայց դեռ հարցական է, թե հաջորդ տարի իշխանությունների կողմից առաջ քաշվող սահմանադրական փոփոխությունների նախագիծը ինչ ճակատագրի կարժանանա, քանի որ հասարակությունը ցանկություն ունի տեսնել այնպիսի դատական համակարգ, որը ոչ թե գտնվում է օրվա իշխանություններից կախյալ և կամակատար վիճակում, այլ անկախ ու իրական արդարադատություն իրականացնողի:

Երկրում հաստատված ատելության մթնոլորտի մասին

Ի սկզբանե Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարում էր, թե իրենց նպատակն է երկրում սիրո և համերաշխության հեղափոխություն կատարելը, սակայն իրենց գործողությունները հակասեցին այդ հայտարարությանը:

Իշխանությունների թեթև ձեռքով հասարակության ներսում ջրբաժան անցկացվեց, հանրությունը բաժանվեց սևերի և սպիտակների, ավելացավ թշնամանքի դոզան, որը Նիկոլ Փաշինյանը ժամանակ առ ժամանակ թեժացնում էր՝ կրակի վրա յուղ լցնելով:

Այն անձինք և քաղաքական ուժերը, որոնք չեն կիսում Փաշինյանի մոտեցումները և քննադատում են, հայտնվեցին իշխանությունների թիրախում:

Դրանով է պայմանավորված, որ իշխանական ֆեյքերի բանակը սոցցանցերում վիրավորանքներ է տեղում այն մարդկանց հասցեին, որոնք համարձակվել են քննադատել իշխանություններին:

Իսկ Նիկոլ Փաշինյանը իր քննադատներին ներկայացնում է որպես ռևանշիստներ ու դավադիրներ, որոնք արգելափակում են երկրի զարգացումը, և նրանց մեղադրում կոռուպցիայի և բոլոր հնարավոր մեղքերի մեջ:

Այսպիսի ատելության մթնոլորտի ձևավորման պայմաններում թշնամանքը, վիրավորանքները և բռնություն կիրառելը դառնում են սովորական երևույթներ, և շատ հանարավոր է, որ իշխանությունների վարկանիշի անկմանը զուգահեռ դրանք դրսևորվեն արդեն իշխանական ներկայացուցիչների հասցեին:

Եվ քանի որ ոչինչ չի արվում ատելության մթնոլորտը վերացնելու ուղղությամբ, ուստի կարող ենք կանխատեսել, որ հաջորդ տարի ականատես կլինենք հասարակության ներսում թշնամանքի նոր, առավել սուր դրսևորումների:

Ամուլսարի ոսկու հանքի շահագործման խնդիրը

Հայաստանյան հասարակական, այդ թվում՝ բնապահպանական, սոցիալ-տնտեսական տարբեր խմբեր, իրենց մտահոգությունը հայտնելով Հայաստանի բնության, տարածաշրջանի սոցիալ-տնտեսական, բնակչության առողջության և ժողովրդագրական հնարավոր ռիսկերի ու վտանգների հետ կապված, երկար տարիներ պայքարում են Ամուլսարի հանքավայրի շահագործման դեմ, սակայն իշխանությունները ժամանակ առ ժամանակ փորձում են թուլացնել հանրության շրջանում առկա դիմադրությունը և հնարավորություն ստեղծել, որպեսզի հանքը շահագործվի:

Անցնող տարվա ամռան վերջին և աշնանը Ամուլսարի հանքի շահագործման հարցը դարձավ հանրային քննարկման առարկա, Երևանում, Ջերմուկում ու շրջակա համայնքներում բողոքի ակցիաներ տեղի ունեցան:

Դրանով էր պայմանավորված, որ Փաշինյանն անձամբ այցելեց Ջերմուկ և շրջակա բնակավայրեր, փորձեց բնակիչներին համոզել, որ հանքի շահագործումը լիովին անվտանգ է:

Բայց տեսնելով, որ քաղաքացիների մոտեցումների մեջ փոփոխություններ չեն նկատվում, վարչապետը ստիպված էր Ամուլսարի հարցով նոր փորձաքննություն նշանակել:

Սակայն խնդրի հանգուցալուծման ձգձգումը և հանքի շահագործման հնարավոր կասեցումը անհանգստացնում է կառավարությանը, քանի որ հանքը շահագործելու նպատակ ունեցող «Լիդիան» ընկերությունը կարող է դատի տալ կառավարությանը և փոխհատուցում պահանջել:

Այդ իրադարձությունը կազդի նաև Հայաստանի վարկանիշի վրա՝ ներդրումների ներգրավման և միջազգային կառույցներից վարկեր ստանալու հարցում, իսկ դա իր հերթին ազդեցություն է ունենալու իշխանությունների և առաջին հերթին Փաշինյանի վարկանիշի վրա:

Եվ պատահական չէ, որ Փաշինյանը Ամուլսարի հանքի ճանապարհը փակած ակտիվիստներին մերթընդմերթ ճանապարհը բացելու կոչեր է անում, սակայն ակտիվիստները և Ջերմուկի բնակիչները իրենց մոտեցումների հարցում մնում են անդրդվելի, որի մասին է վկայում նաև օրերս Ջերմուկում Ամուլսարի հարցով տեղի ունեցած քննարկումը: Այնպես որ հանրային տրամադրություններից տեսանելի է դառնում, որ հաջորդ տարի իշխանությունները դժվար թե կարողանան հասնել նրան, որ բնակիչները փոխեն իրենց մոտեցումները:

Ստամբուլյան կոնվենցիայի վավերացման հարցը և սորոսականների ակտիվացումը

2019 թվականին հանրության ուշադրության կենտրոնում էր Ստամբուլյան կոնվենցիայի վավերացման հարցը: Ամբողջությամբ տեսանելի էր, որ իշխանությունները մտադիր են հասնել կոնվենցիայի վավերացմանը:

Պատահական չէր, որ այս կոնվենցիան ԱԺ-ում քննարկման դնելու մասին տեղեկատվությունը դաշտ նետելու հետ մեկտեղ ակտիվացան, այսպես կոչված, սորոսական պատգամավորները և իշխանության այլ ներկայացուցիչներ, որոնք սկսեցին ակտիվորեն լոբբինգ անել կոնվենցիան, թե իբր այն որևէ վտանգավոր և հանրության շահերին հակասող դրույթ չի պարունակում:

Իսկ մամուլում տեղեկություններ տարածվեցին, որ միայն կոնվենցիայի վավերացման քարոզչության համար 600 հազար եվրո գումար է հատկացվել:

Քանի որ Ստամբուլյան կոնվենցիան ազգային և ընտանեկան արժեքների դեմ ուղղված դրույթներ է պարունակում, դրա հնարավոր վավերացման թեման չէր կարող հանրային լայն արձագանք չունենալ, հասարակության գերակշռող մեծամասնությունը ցույց տվեց, որ դեմ է, որ այդ հարցը ներառվի ԱԺ օրակարգ: Ստամբուլյան կոնվենցիայի հնարավոր վավերացման դեմ սկսվեց ստորագրահավաք, տեղի ունեցան մի շարք ակցիաներ:

Հանրային ճնշման արդյունքում իշխանությունները ստիպված եղան նահանջել, և արդարադատության նախարար Ռուստամ Բադասյանը հայտարարեց, թե 2019 թվականի ընթացքում չեն նախատեսում այդ հարցն ԱԺ-ում քննարկման դնել:

Սակայն շատ շուտով պարզվեց, որ իշխանությունները մտադիր են 2020 թվականի հունվար-փետրվարին Ստամբուլյան կոնվենցիայի վավերացման հարցը շատ արագ ԱԺ-ում քննարկման դնել և առանց ավելորդ աղմուկի վավերացնել այն:

Այնուամենայնիվ, իշխանությունները հաշվի չեն առել, որ հաջորդ տարվա ընթացքում այս կոենվենցիայի վավերացումը կարող է շատ լուրջ ռեզոնանս առաջացնել, որի արդյունքում Փաշինյանը և իր թիմակիցները կարող են կորցնել դեռևս փոքր-ինչ պահանվող հանրային աջակցությունը:

Այս եւ այլ հրապարակումներին ծանոթացեք թերթի այսօրվա համարում: