Ո՞նց էր համը մեր փողերի. Լեզվի կոմիտեում ակնհայտ կոռուպցիոն սկանդալը շարունակվում է. yerkir.am
Oրերս yerkir.am-ն անդրադարձել էր Փաշինյանի օրոք ԿԳՄՍՆ-ում ստացված պարգևավճարների խնդրին՝ տեղեկացնելով, lոր 09.05.2018 թվականից մինչև 31.12.2019 թվականը, այդ թվում՝ մինչև վերակազմավորումը (20 ամիսների համար), ԿԳՄՍՆ-ում վճարված պարգևավճարների հանրագումարային թիվը կազմում է 629.096.254 դրամ կամ շուրջ $ 1.318.000:
Հոդվածի հեղինակն անդրադարձել էր նաև վերջերս աղմուկ հանած մի խնդրի՝ փաստելով, որ ԿԳՄՍՆ ենթակայության տակ գտնվող Լեզվի կոմիտեի աշխատակիցները 2019 թ. դեկտեմբերի 17-ին, 2020 թ. հունվարի 10-ին և փետրվարի 6-ին (վերջինը՝ բաց նամակ) նամակներով դիմել էին վարչապետին՝ բարձրաձայնելով, որ իրենք պարգևավճար չեն ստացել ո՛չ երրորդ, ո՛չ չորրորդ եռամսյակներում, չեն ստացել նաև «տասներեքերորդ» աշխատավարձ և այլն։ Նշվել էր նաև, որ Yerkir.am-ի նամակին ի պատասխան՝ ԿԳՄՍՆ-ից գրավոր հայտնել են (տես՝ այստեղ.), որ Լեզվի կոմիտեին հատկացվող՝ «Պարգևատրումներ, դրամական խրախուսումներ և հատուկ վճարներ» հոդվածով 2019 թ. տարեկան գումարը կազմել է 13274.5 հազար դրամ, իսկ «Քաղաքացիական դատական և պետական այլ ծառայողների պարգևատրում» հոդվածով տարեկան 2019 թ. տարեկան գումարը կազմել է 5679.0 հազար դրամ։
Լեզվի կոմիտեի աշխատակիցների հետ մեր զրույցում ի հայտ բերեցինք աննախադեպ փաստեր և երևույթներ։ Մեծ է մեր հարգանքը կոմիտեի նախագահ պարոն Գյուրջինյանի գիտական վաստակի հանդեպ, և, կարծում ենք, այս հրապարակումը լավագույն առիթը կարող է հանդիսանալ, որպեսզի լեզվաբանը հանդես գա այս ամենի վերաբերյալ հրապարակային պարզաբանումներով։
Լեզվի կոմիտեի աշխատակիցները 2020 թ. փետրվարի 24-ին ևս մեկ նամակ են հղել ՀՀ ֆինանսների նախարար Ատոմ Ջանջուղազյանին (պատճենը՝ ՀՀ վարչապետի աշխատակազմ)՝ լրացուցիչ կերպով փորձելով ճշտել, թե «Պարգևատրումներ, դրամական խրախուսումներ և հատուկ վճարներ» տողի փոփոխություն կամ նշված 13 մլն 274.5 հազար դրամ գումարի վերաբաշխում կատարվե՞լ է արդյոք և, եթե կատարվել է, ապա ու՞ր են ուղղվել և ի՞նչ նպատակով են ծախսվել այդ միջոցները։
Ֆինանսների փոխնախարար Կարեն Բրուտյանի պատասխանն (այստեղ.) առավել քան հստակ է և, կարելի է ասել, տալիս է այն բոլոր հարցերի պատասխանները, որոնք տեղ էին գտել Լեզվի կոմիտեի աշխատակիցների՝ վարչապետին ուղղված նախորդ 3 նամակներում. համապատասխան հոդվածով նախատեսված 13 մլն 274.5 հազար դրամի գծով բյուջետային տարվա ընթացքում որևէ վերաբաշխումներ կամ փոփոխություններ չեն եղել։
Ֆինանսների նախարարության նշված պատասխանը բոլորովին այլ իրողություններ է ջրի երես հանում՝ փաստելով, որ 13 մլն 274.5 հազար դրամը պետական բյուջեից համապատասխան տնտեսագիտական դասակարգման «Պարգևատրումներ, դրամական խրախուսումներ և հատուկ վճարներ» հոդվածով ամբողջովին տրամադրվել է Լեզվի կոմիտեին, և, հետևաբար, կոմիտեի աշխատակիցների՝ վարչապետին ուղղված բաց նամակում տեղ գտած այն ենթադրությունը, թե հավելավճարների համար նախատեսված գումարը դուրս է գրվել, սակայն կոմիտե չի հասել, չի հաստատվում։
Այն, որ նշված հոդվածով նախատեսված 13 մլն 274.5 հազար դրամը հասել է Լեզվի կոմիտեին՝ անուղղակիորեն չի ժխտում նաև ինքը՝ կոմիտեի նախագահությունը. կոմիտեի աշխատակիցների՝ վարչապետին ուղղված առաջին նամակին ի պատասխան, կոմիտեի նախագահի տեղակալ Մարատ Յավրումյանը փաստել է, որ երրորդ եռամսյակից սկսած դրամական խրախուսումներ չեն հատկացվել ֆինանսական անբավարար միջոցների պատճառով, թեև դրանք նախատեսվել էին։
ՀՀ լեզվի կոմիտեի ղեկավարությունը փաստում է՝ 13 մլն 274.5 հազար դրամը սպառվել է 2-րդ եռամսյակում, ինչից ելնելով էլ, ըստ Դ. Գյուրջինյանին տվյալ պահին փոխարինող Մ. Յավրումյանի պատասխանի, գումար չի մնացել, որպեսզի կոմիտեի աշխատակիցները պարգևատրվեն նաև 3-րդ և 4-րդ եռամսյակում՝ Ամանորի նախաշեմին։
Լեզվի կոմիտեի աշխատակիցերի տրամադրած փաստաթղթերից պարզում ենք մի աննախադեպ իրողություն. վերջիններիս՝ 1-ին և 2-րդ եռամսյակների ընթացքում տրված պարգևավճարների ընդհանուր գումարը չի գերազանցում 2,5 մլն դրամը։ Ամենապարզ թվաբանական հաշվարկի արդյունքում՝ ենթադրում ենք, որ մնացած շուրջ 10 մլն 770 հազար դրամով առաջին և երկրորդ եռամսյակներին (եթե հավատանք կոմիտեի նախագահությանը և փաստենք, որ երրորդ եռամսյակում գումարն արդեն սպառված է եղել) պարգևատրվել են կոմիտեի նախագահ Դավիթ Գյուրջինյանը, տեղակալ Մարատ Յավրումյանը, նախագահի երկու օգնականներն ու գործավարը (5 անձ)։
Հիշեցնենք՝ այս 5 անձինք չկան Լեզվի կոմիտեի շուրջ մեկուկես տասնյակ այն աշխատակիցների շարքում, ովքեր բողոքներ են հղել իշխանություններին։ Բնականաբար՝ գործավար-օգնականներ շղթան հազիվ թե հավասարաչափ օգտված լինի այդ մոտ 11 մլն դրամից, և, ենթադրելի է, որ գլխավոր «գործող անձինք» հանդիսացել են նախագահ Գյուրջինյանն ու տեղակալ Յավրումյանը, ովքեր «ինքնապարգևատրվել են» այդչափ պատկառելի գումարով, ավելին, կրկին ենթադրելի է, որ դա արել են այնպիսի «ախորժակով», որ 2-րդ եռամսյակում արդեն սպառել են պարգևատրման ողջ բյուջեն։
Բնականաբար՝ հարց է առաջանում. եթե անգամ օրենքը թույլ է տալիս նշյալ տողով եղած բյուջեն տնօրինել սեփական հայեցողությամբ և պարգևատրել աշխատակիցներին՝ ըստ արդյունավետության, ապա ի՞նչ հիմքերով են Գյուրջինյանն ու Յավրումյանը շտապել ամառվա կեսին սպառել 3-4-րդ եռամսակների համար նախատեսված (Ամանորյա) պարգևավճարները։ Եվ ու՞մ են վճարել այդ պատկառելի գումարը, եթե ոչ՝ ինքնապարգևատրվել։ Պարոն Գյուրջինյանը տարվա կեսին արդեն կանխատեսել էր, որ բոլոր, կրկնում ենք, բոլոր աշխատակիցներըտարվա երկրորդ կեսին վատ են աշխատելու և տարեվերջին պարգևատրման կամ խրախուսման արժանի չե՞ն լինելու, ուստի, ելնելով դրանից, հարկ է համարել ողջ գումարը ամառվա կեսին «սպառե՞լ»։ Իրական ղեկավարին բնորոշող բարոյական ո՞ր նորմն է ստիպել պարոն Գյուրջինյանին՝ դիմելու սեփական աշխատակիցների և իր միջև ծայրասիտիճան լարվածություն մտցնող այսպիսի քայլերի։
Այսքանից հետո՝ արժե կասկածել, արդյո՞ք անաչառ են աշխատակիցների հանդեպ իրականացվող ծառայողական քննությունները, որոնց մասին տեղակալ Յավրումյանը նշել է պատասխան նամակում, արդյո՞ք դրանք միտումնավոր չեն իրականացվել կամ, ավելի ճիշտ կլիներ ասել, «նախագծվել» տարվա ընթացքում, որպեսզի այդ աշխատակիցներին զրկեին այդ տողով պարգևատրվելուց, և ամբողջ գումարը «սպառված համարվեր» նախագահի ու տեղակալի կողմից։ Ավելին, եթե անգամ բոլոր աշխատակիցներն անարժան էին, ծառայողական վատ վարքի տեր, աշխատանքային պարտականություններում անխտիր թերացող և այլն (չնայած՝ նամակում նշվում է 2-ի մասին)՝ այն աստիճան, որ անգամ Ամանորին չէր կարելի մի փոքրիկ տոնական հատկացում տրամադրել, ապա ո՞ր օրենքով է նախատեսված, որ այդ տողով հատկացված ողջ գումարը «պարտադիր բաշխման ենթակա է» և այն չի կարելի հետ վերադարձնել բյուջե։ Թեև նվազ, բայց մենք ունենք դեպքեր, երբ, օրինակ, ՀՀ քաղաքաշինության, տեխնիկական և հրդեհային անվտանգության տեսչական մարմինը 133.345.675 պարգևատրման ֆոնդի գումարից 81.357.926 ՀՀ դրամը 2019 թ. ընթացքում բաշխել է Տեսչական մարմնի 194 աշխատակիցների միջև, իսկ 51.987.749 ՀՀ դրամը վերադարձրել է պետական բյուջե։
Բնականաբար՝ աշխատակիցների կողմից բարձրացվող և մտավորականին պատիվ չբերող այսպիսի մեղադրանքների պարագայում արդարացման լավագույն միջոցներից մեկը լրատվությամբ այս ամենը փաստարկված կերպով հերքելն է և համապատասխան պարզաբանումներով հանդես գալը։ Այդ հույսով՝ համացանցով գրավոր դիմեցինք Լեզվի կոմիտեի նախագահ պարոն Գյուրջինյանին և խնդրեցինք հեռախոսահամարը։ Վերջինս ոչ միայն չտրամադրեց հեռախոսահամարը, այլև չուզեցավ լսել մեր հարցադրումները՝ միայն գրավոր պնդելով հետևյալը. «Այսպես կոչված մեղադրանքների հետ առնչություն չունեմ, ուստի ասելիք էլ չունեմ»։ Բնականաբար՝ մենք փորձեցինք լրացուցիչ գրավոր հարցադրմամբ ստանալ պարզաբանում առ այն, թե, ի վերջո, կարո՞ղ ենք ենթադրել, որ 13.274.500 դրամի առյուծի բաժինը՝ շուրջ 10 մլն 770 հազար դրամը, բաշխվել է կոմիտեի ղեկավար անձնակազմի, այն է՝ հիմնականում իր և տեղակալի միջև։ Ցավոք, պարոն Գյուրջինյանը տեսավ մեր նամակը և ոչինչ չպատասխանեց։
Ի դեպ, կոմիտեի տեղակալ Մ. Յավրումյանը օրեր առաջ դիմատետրի գրառմամբ հայտնել էր հետևյալը. «Կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովը հարցնում է, թե 2019-ի սկզբին ու տարեվերջին որքան կանխիկ դրամ եմ ունեցել»։ Միգուցե այդ նույն ծանուցագիրն ստացել է նաև պարոն Գյուրջինյա՞նը։
Փաստ է՝ ԿԳՄՍՆ-ն չի վերահսկել Լեզվի կոմիտեի «պարգևավճարային» քաղաքականությունը, փաստ է նաև, որ քաղծառայողների՝ ակնհայտ կոռուպցիոն սխեմաներ մատնանշող մի քանի նամակներին ի պատասխան ոչինչ չի արվել ո՛չ վարչապետի, ո՛չ ԿԳՄՍՆ-ի կողմից, և վերջիններս բավարարվել են կոմիտեի ղեկավարության՝ բազմաթիվ հարցեր առաջացնող և հենց նույն կոռուպցիոն սխեմայի մասին մատնանշող նամակ-պարզաբանմանը հղում կատարելով։ Այսինքն՝ կա՛մ կառավարությունը (ԿԳՄՍՆ-ն) տոտալ անլրջության է մատնված և չի իրականացնում ծառայողական խորքային քննություն, կա՛մ հասկանալի «շահեր» ունի, ուստի և բավարարվում է Դ. Գյուրջինյանի տեղակալի՝ բոլոր իմաստներով քննության ենթակա, անտրամաբանական բացատրություններ պարունակող և բազմաթիվ կասկածներ հարուցող «պարզաբանումը» սպառիչ համարելով։
Ամբողջ ողբերգությունն այն է, որ, ըստ աշխատակիցների, «պարգևավճարային» այդ նույն կասկածելի և անբացատրելի վարքագիծը Գյուրջինյանը և Յավրումյանը շարունակում են նաև 2020 թ. ընթացքում՝ նախազգուշացնելով, որ այս տարի ևս աշխատակիցները չեն ստանալու այդ տողով որևէ լումա։ Այնինչ՝ մեզ տրամադրված տեղեկության համաձայն՝ նշյալ հոդվածով կոմիտեին է հատկացվել 14 մլն 839.5 հազար դրամ։ Արդեն առաջին եռամսյակն անցել է և աշխատակիցները որևէ կոպեկ չեն ստացել նշյալ գումարից. հավանաբար նրանք շուտով կրկին «կհրեշացվեն» Գյուրջինյանի կողմից և կպիտակավորվեն։ Բնականաբար՝ աշխատակիցները վճռական են տրամադրված, և, եթե պարոն Գյուրջինյանը շարունակի և՛ անցյալ, և՛ այս տարվա պատկառելի գումարները, մեղմ ասած, «մեջտեղից վերացնել», ապա այս ակնհայտ կոռուպցիոն վարքագծին հակընդեմ քայլերը չեն ուշանալու։
Աշխատակիցները փաստում են նաև, որ Գյուրջինյանը չունի նաև ղեկավարի մեծահոգություն։ Բացի այն, որ նա ոչ միայն նեղսրտում է և արհեստական քաշքշուկներ ստեղծում այն պահերին, երբ աշխատակիցները հիշեցնում են նրան տխրահռչակ պարգևավճարների անհետացման և հնարավոր յուրացումների մասին, այլև ակնհայտ զզվանք ունի կոլեկտիվի հանդեպ. նա աշխատակիցներին որևէ մի անգամ չի շնորհավորել տոների առիթով՝ ակնհայտորեն կռահելով, որ իրեն կրկին հիշեցնելու են «գրողի տարած» պարգևավճարների մասին։ Բավական է միայն մատնանշել, որ ՀՀ պետական հարյուրավոր հիմնարկների շարքում Լեզվի կոմիտեի այս կնճռոտ իրողությունն աննախադեպ երևույթ է ՀՀ վերջին տասնամյակների պատմության մեջ։
Ամփոփելով՝ փաստենք, որ ուշադրությամբ հետևելու ենք կա՛մ ԿԳՄՍՆ-Լեզվի կոմիտեի նախագահության, կա՛մ Գյուրջինյան-Յավրումյանի կողմից դրսևորվող այս ակնհայտ կասկածելի վարքագծին։ Մինչ այդ՝ կրկին սպասում ենք պարոն Գյուրջինյանի հրապարակային պարզաբանումներին և այն հարցի պատասխանին, թե, ի վերջո, ու՞մ ձեռքին է հայտնվել պետական բյուջեից համապատասխան տնտեսագիտական դասակարգման «Պարգևատրումներ, դրամական խրախուսումներ և հատուկ վճարներ» հոդվածով ամբողջովին Լեզվի կոմիտեին տրամադրված 13 մլն 274.5 հազար դրամի պատկառելի մնացորդը՝ 10 մլն 770 հազար դրամը, և կոմիտեի նախագահն արդյո՞ք նույնկերպ է տնօրինելու այդ նույն տողով 2020 թ. տրամադրված 14 մլն 839.5 հազար դրամը։
Վահե Սարգսյան
