ՀՀԿ-ն կարող է ապագա խորհրդարանում երկրորդ ուժը լինել՝ իրական ընդդիմություն. Հայոց աշխարհ
Եթե գերարտառոց բան չպատահի, ինչի որեւէ նախանշան, քավ լիցի, չկա, հայրենի քաղաքական դաշտը կուսակցություններով հանդերձ, միանգամից կմխրճվի ընտրապայքարի հորձանուտ: Կտրուկ ու արագընթաց ընտրապայքարի, հարկ է ասել:
Համենայն դեպս անկախության վերականգնումից ի վեր առաջին անգամ է, որ Հայաստանում խորհրդարանական արտահերթ ընտրություններ պետք է լինեն (առհասարակ, մեկ անգամ էլ 1998-ին նախագահի արտահերթ ընտրություն է եղել, բայց դա այլ պատմություն է):
Եվ եթե մինչեւ այս քաղաքական ուժերը, կուսակցություններն առավել քան բավարար ժամանակ էին ունենում ընտրապայքարին նախապատրաստվելու, իրենց մարդկային, կազմակերպչական եւ նյութական ռեսուրսները գույքագրելու, նախընտրական մարտավարություն մշակելու համար, ապա հիմա շատ քիչ ժամանակ են ունենալու: Կարելի է ասել, անգամ գրեթե չունեն այդ ժամանակը:
Հայտնի ասացվածքի տարբերակով՝ նավից վազելով գնալու են պարահանդես, թերեւս չհասցնելով նավաստիական բաճկոնը փոխել ու թիթեռնիկ փողկապ եւ ֆրակ հագնել, պատկերավոր ասած:
Արդեն իսկ լրահոսում շրջանառվում են լուրեր, թե ով ում հետ է փորձում բանակցել կամ միավորվել: Առաջիկայում, կարծում ենք, նման տեղեկությունները կշատանան եւ աշխուժորեն կշրջանառվեն, համենայն դեպս մինչեւ առաջիկա Աժ արտահերթ ընտրությունների հնարավոր մասնակիցների, թեկնածու-ուժերի գրանցման պահը:
Իրավիճակն այնպիսին է, որ երեւի անցած-գնացած ժամանակների մի կոչ կարելի է հիշեցնել՝ «կուսակցական բազմամարտին եղի՛ր պատրաստ»: Ու հայրենի մեծուփոքր կուսակցություններն էլ երեւի պիտի միաձայն եւ նախընտրահունչ արձագանքեն՝ «միշտ պատրաստ»:
Մեկնաբանների մեծ մասի կանխատեսումները հանգում են նրան, որ Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորած «Քաղպայմանագիրը» կամ «Իմ քայլը» դաշինքը մրցակցությունից դուրս է լինելու, իսկ ընտրությունների մյուս մասնակիցների միջեւ պայքարը ծավալվելու է երկրորդ, երրորդ, չորրորդ, գուցե նաեւ՝ հինգերորդ տեղերը գրավելու համար: Իսկ ովքեր են լինելու այդ մյուս՝ հնարավոր մասնակիցները:
Գործող սահմանադրության եւ ընտրակարգի, այդ թվում խորհրդարանական հանրապետության մոդելի քաղաքական տրամաբանության վեկտորն ուղղված է դաշտում գոյություն ունեցող քաղաքական ուժերի խոշորացմանը, ասպարեզից այսպես կոչված «մարդ-կուսակցությունների» ինքնըստինքյան հեռանալուն: Դրա մասին դեռ 2017-ի ընտրապայքարի նախաշեմին էր շատ խոսվում:
Սակայն հարցերից մեկն այն է, որ ապրիլ-մայիսյան ցնցումային զարգացումներից հետո, դրանցով ի հայտ եկած իրողություններով պայմանավորված, նախ՝ մի շարք «հին» ուժեր ռեանիմացիայի փորձեր կատարեցին, իսկ առաջիկա ընտրություններին ընդառաջ էլ ավելի ընդգծված նման փորձեր կանեն: Ի լրումն, նաեւ նոր ուժերի ձեւավորման կոնկրետ փորձեր եւ օրինակներ կան:
Խոշորացումը՝ խոշորացում, բայց նույնիսկ «մրցակցությունից դուրս» համարվող «Իմ քայլը» կամ, եթե կուզեք՝ «Քաղպայմանագիրը», որոշակի առումով հենց «մարդ-կուսակցություն» է: Նկատի ունենք այն պարզ իրողությունը, որ եթե այդ դաշինքը չգլխավորի Նիկոլ Փաշինյանը, նշված քաղաքական միավորը կարող է անգամ դադարել այդպիսին լինելուց, ու մեծ հարց է, թե ինչ տեղ կգրավի որեւէ ընտրության ժամանակ, եթե վարչապետի պաշտոնակատարն այն չգլխավորի:
Երկրորդ «փաղանգի» կուսակցությունների շարքում, իհարկե, պետք է հիշատակել Փաշինյանի, արդեն կարելի է ասել, նախկին դաշնակից «Լուսավոր Հայաստան» եւ «Հանրապետություն» կուսակցությունները, որ մայրաքաղաքի ավագանու ընտրություններում «Լույս» դաշինքով հանդես եկան: Հավանական է, որ այդ նորակազմ դաշինքը ԱԺ արտահերթ ընտրություններում էլ նույն ձեւաչափով մասնակցի:
Իրենք, իհարկե, մեծ հույսեր ունեն, որ կարող են երկրորդ կամ երրորդ տեղը գրավել առաջիկա ընտրություններում: Նման ակնկալիք, կարծում ենք, ունի նաեւ գործող իշխանությունը կամ գոնե՝ Նիկոլ Փաշինյանը:
Զուտ այն նկատառումից ելնելով, որ հաջորդ Ազգային ժողովում յուրային ու կառավարելի ընդդիմություն ունենան, որն այլ կերպ նաեւ «գրպանային ընդդիմություն» են կոչում:
Նման կարգավիճակի ակնկալիք միգուցե ունի նաեւ «Ծառուկյան» դաշինքը կամ ԲՀԿ-ն: Ի դեպ, եւս մեկ խոշոր, միգուցե՝ նաեւ խոշորացված միավորում, որն էլի «մարդ-կուսակցության» վիճակում է: Այս դեպքում էլ՝ Գագիկ Ծառուկյանի ու նրա ֆինանսական հնարավորությունների շուրջ ձեւավորված:
Այս, թվում է՝ արդեն տարիների փորձ ունեցող կազմակերպությունը, ընդհանուր առմամբ, չունի քաղաքական բովանդակություն: Բայց ունի որոշակի ռեսուրսներ ու հնարավորություն՝ պահպանելու խորհրդարանական ուժի կարգավիճակը: Եվ եթե դա իրենց հաջողվի, ապա կլինեն գործող ու ամենայն հավանականությամբ նաեւ հաջորդ իշխանության ու գլխավոր կառավարչի համար ձեռնտու, այսպես ասած՝ եւս մեկ յուրային ընդդիմադիր ուժ:
Ինչ-որ տեղ հավանական կարելի է համարել մի շարք այլ կազմակերպությունների՝ խումբ-խումբ միավորվելը: Ասենք, չի կարելի բացառել, որ Տեր- Պետրոսյանի ՀԱԿ-ը եւ էլի մի քանի գրանցված կուսակցություններ (Արսենյանի ՄԱԿ-ի անունն էր նախօրեին շրջանառվում) միավորված հանդես գան: Հնարավոր է, ասենք, «Սասնա ծռերի» եւ «Ժառանգության» դաշինքը: Բնականաբար կփորձի վերստին ակտիվանալ Արթուր Բաղդասարյանի ՕԵԿ-ը:
Այլ ուժեր էլ նման փորձեր կանեն, կհիշեցնեն իրենց մասին: Թե ի՞նչ կստացվի, ընտրություններից հետո կերեւա: Այս պահին նրանց հնարավորությունները, կարծում ենք, հակադարձ համեմատական են իրենց հավակնություններին ու քաղաքական-մանդատային ախորժակին:
Բնականաբար ընտրապայքարի մեջ կներգրավվեն ինչպես Հանրապետական կուսակցությունը, այնպես էլ՝ ՀՅ Դաշնակցությունը:
Նշվածներից հատկապես նախորդ իշխող ուժի՝ ՀՀԿ մասնակցությունը, կարծում ենք, առաջիկա ընտրապայքարի «աղն» է լինելու: Ըստ էության, քաղաքական դաշտում ու ընտրությունների հնարավոր մասնակիցների շարքում գործող իշխանությանն ընդդիմադիր, ավելին՝ ընդգծված ընդդիմադիր ու նաեւ գաղափարաքաղաքական հստակ հենք ունեցող միակ ուժը հենց ՀՀԿ-ն է լինելու: Չի բացառվում, որ հենց այս իրական ընդդիմությունն էլ կարող է ձեւավորել մեծությամբ երկրորդ խմբակցությունը նոր խորհրդարանում:
Դաշնակցության դեպքում էլ, իհարկե, գաղափարական ու ծրագրային հենքը, ինչպես ասվում է՝ ընդգծված ու հստակ է: Ի լրումն, Դաշնակցությունը հնարավորինս կայուն ընտրազանգված ունի: Բայց հարց է, թե վերջին կես տարվա վայրիվերումներից հետո այդ առումով ինչ փոփոխություններ են եղել:
Ընտրապայքարին կարող էր որոշակի աշխուժություն ու սրություն հաղորդել նաեւ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի գլխավորած ուժի մասնակցությունը, բայց ինչպես արդեն հայտարարվել է, նա առանձին կուսակցություն չի հասցնի ձեւավորել, եւ ենթադրվում է, որ չի մասնակցի առաջիկա ընտրություններին:
Եվ չնայած ԱԺ ընտրությունները կուսակցական ցուցակներով են լինելու, այսինքն՜ համամասնական, չնայած որ թեկնածուները կուսակցություններն ու կուսակցական դաշինքներն են, դատելով տրամադրություններից, այնքան էլ հավանական չի թվում առաջիկայում գաղափարական-քաղաքական բանավեճերի ծավալման, ծրագրային մոտեցումների մրցակցության հեռանկարը:
Ցավոք, կարծում ենք, որ առաջիկա ընտրապայքարը մեծապես անձնավորված է լինելու՝ ավելի շատ հագեցած հույզերով, հեղափոխական ընդգծված պաթոսով ու անսահման պոպուլիզմով:
Այլ հրապարակումներին ծանոթացեք թերթի այս համարում :