28 Մարտի, Հինգշաբթի, 2024
KFC

«․․․Ծնոտդ կպոկեմ․․․, արա նստի տեղդ, չաթլախ, ․․․-ի տիրու մերը, բոմժ, չխաբնվեք ». Հայհոյաստան ասելիս

l-v1A5Cbps8G

Փողոցով քայլում ես, կողքիցդ հեռախոսներն ականջներին դրած տարբեր տարիքի տղամարդիկ են անցնում․ «․․․հա, ցավդ տանեմ, ինձի յա էտի պետք։ Հա, էդ ․․․ի տղուն ասա , որ որդե բռնել եմ մաման ․․․, հա կյանքիդ մեռնեմ» և այլն։ Երբեմն նույնպես  տարբեր  տարիքի կանայք են անցնում՝ հեռախոսներն ականջներին․ « ․․․խի՞, աղջի էտի խի՞ ա ըտենց անում, էդ լիրբը, էսի է՞լ թազա նորություն ա․․․»։

Նստում ես տաքսի։ Որպես կանոն, ռադիոն միացած է, երբեմն լսվում են լուրեր, բայց հիմնականում կլկլացող, սրտաճմլիկ, դարդիման ռաբիս՝ «սեեերըըըս, կյանքըըըըըս, յաարրսս» և այլն։ Վարորդների գերակշիռ մասը մեքենան վարելուց, փողոցների փոսերից, այլ մեքենաներից իր մեքենան «փախցնելու»  ընթացքում «արտահայտվում» է ․ «արա, այ ոչխար․․․անասուն, ես քու ծնողի․․․մորդ էն․․․» և այլ մտքի  գոհարներ։ Լսել ես և լսում ես ԱԺ տարբեր տարիների պատգամավորներին․

«․․․Ծնոտդ կպոկեմ․․․, արա նստի տեղդ, չաթլախ, ․․․-ի տիրու մերը, բոմժ, չխաբնվեք » և այլն։ Մտնում ես   ֆեյսբուք սոցիալական ցանցը, որը կարծում եմ լավագույնս է արտահայտում հասարակության մակարդակը, կարդում ծանոթ, անծանոթ, կարկառուն վերլուծաբանների, քաղաքագետների, փորձագետների, քաղաքական, հասարակական գործիչների գրառումներ․ « լածիրակ, եթիմ, պոռնիկ, տականք, վիժվածք, գյալմա ․․» և այլն՝ բոլորդ էլ գիտեք, այլ  մեջբերումների  կարիք չկա։

Վերջերս կարդացի, որ դեռևս  15-րդ դարում պրուսացի ազգագրագետ Հանս Մյուլլերն ուսումնասիրել է արևելյան մի շարք լեզուներ և նրան ապշեցրել է հայերեն խոսակցականում բազմաթիվ հայհոյանքների առկայությունը։ Մյուլլերը պարզել է, որ երբ երկու և ավելի հայեր հանդիպում են , իրենք նման հանդիպումներն անվանում են հայ-հայ , այսինքն ավելի քան մեկ հայ և սկսում իրար հայհոյել։ Հետագայում «հայ-հայ»-ը փոխվել դարձել է՝ «հայ-հույ» , հետո՝ «հայ-հոյ» որից էլ հենց առաջացել է «հայհոյանք» բառը։ Այսինքն հպարտորեն կարող ենք ասել որ «հայհոյանք» բառի արմատը «հայ» -ն է, այսինքն  մեր ինքնությունը։

Ուստի և , ոչ թե պետք է պայքարել այդ երևույթի դեմ, այլ զարգացնել, հարստացնել նոր առավել հնչուն, հյութեղ հայհոյաբառերով, և ինչպես դարերի ընթացքում , հարևան ժողովուրդներից վերցնել  նրանց լավագույն հայհոյանքները(սիկտիր, դոլբայոբ, բլյա, գ․․․թ և այլն), հարստացնելով մեր բազմադարյա մշակույթը։ Հայհոյանքի համար Հայաստանի հայհոյող, հպարտ  քաղաքացին չպետք է կրի որևէ բարոյական, վարչական, քրեական պատասխանատվություն։ Հայհոյանքի, որպես ազգային արժեքի դասավանդումը պետք է սկսել նախադպրոցական տարիքից, իսկ դպրոցում այն դարձնել պարտադիր առարկա։ 

ՀՀ ԳԱ Լեզվի ինստիտուտում, ինչպես նաև Պետ․ Համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետում բացել հայհոյանքի բաժին և ամբիոն։  ՀՀ Ազգային ժողովում հիմնադրել Հայհոյանքի մշտական  հանձնաժողով, Հայհոյանքի նախարարություն, ներեցեք վարչապետին կից Հայհոյանքի Ազգային Ծառայություն (ՀԱԾ)։ ՀՀ Նախագահը պարտավոր է  սահմանել նոր՝  Նախագահի ամենամյա «Հայհոյանքի մրցանակ»։

Հայաստանում ամեն տարի անցկացնել «Ոսկե հայհոյանք» , կամ «Հայհոյաֆոնիա» միջազգային մրցույթ-փառատոն, որը կդառնա նոր Հայաստանի բրենդը, Հայաստանին կբերի միջազգային լայն ճանաչում, նոր բարեկամների ձեռքբերումներ։ Հասնել ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կողմից հայհոյանքի  հայկական մշակութային ժառանգության ճանաչման։

Եվ վերջապես, սպասվելիք սահմանադրական փոփոխությունների ժամանակ «Հայաստանի Հանրապետություն» բառերը փոխարինել․ «Հայհոյաստանի Հանրապետություն» բառերով։

Ժամանակի ընթացքում լեզվի և գրականության ինստիտուտները կխմբագրեն  ողջ հայ գրականությունը և   հայ գրականության մեջ նույնպես «Հայաստան»-ը կփոխարինեն «Հայհոյաստան»-ով, օրինակ․ Չարենցի  «Ես իմ անուշ Հայհոյաստանի․․․»։

Ավետիք Իշխանյան

hetq.am

 

KFC

Արխիվ

Մարտի 2024
ԵԵՉՀՈՒՇԿ
    123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031
Փետրվարի

ՎԵՐՋԻՆ ԼՈւՐԵՐ